Helmut Boeijen internet, misdaad

Shiny_Flakes: The Teenage Drug Lord

Netflix

‘Shiny_Flakes’ had er lol in om aan elke zending enkele gummibeertjes toe te voegen. Spielerei. Zoals die hele handel in marihuana, XTC en cocaïne ook was begonnen. Maximilian Schmidt verdiende er goud geld mee, maar daar was het hem volgens eigen zeggen helemaal niet om te doen. De Duitse computernerd wilde vooral kijken waarmee hij kon wegkomen. En dat bleek behoorlijk veel. Toen hij na bijna anderhalf jaar tegen de lamp liep, dreef de jongen een levendige online-winkel in drugs en medicijnen. Zijn moeder had intussen geen idee wat hij al die tijd in zijn tienerkamer had uitgespookt.

‘Heb je je nooit schuldig gevoeld?’ wil regisseur Eva Müller weten van de twintiger, die met een spottende blik tegenover haar heeft plaatsgenomen in Shiny_Flakes: The Teenage Drug Lord (97 min.). ‘Waarover?’ antwoordt hij uitdagend lachend. ‘Dat je anderen verslaafd of ziek maakte?’ Maximilian, veroordeeld tot enkele jaren gevangenisstraf, denkt er nog eens over na: ‘Ik voelde me niet schuldig dat het iemand schade toebracht, want mijn gedachtegang was: als ik het niet doe, dan doet een ander het wel.’

In een replica van zijn oude kamer werkt de jongen mee aan een reconstructie van zijn misdaadcarrière, die tevens de inspiratie vormde voor de populaire Netflix-serie How To Sell Drugs Online (Fast). Trots en ogenschijnlijk zonder enige vorm van wroeging blikt hij terug op z’n periode als negentienjarige drugsbaron. Zijn beweringen worden daarnaast bevestigd en soms ook weersproken door zijn advocaat, de leider van het politieonderzoek, officier van justitie, psychiater en een echtpaar dat hem als puber leerden kennen bij een bijbaantje als kelner in hun restaurant.

Ook daar dacht hij iedereen te slim af te zijn. Hij ging er ook naar handelen. Net als in zijn dubieuze winkeltje, waarvoor hij netjes een Excelbestand met alle klanten en leveringen aanmaakte. Hoogmoed? Zeker. En die mag doorgaans dan voor de val komen – ditmaal in de vorm van een bruuske politie-inval – maar het zou zomaar kunnen dat misdaad uiteindelijk tóch loont. Want is al het geld dat hij met die 13.000 zendingen heeft verdiend inmiddels daadwerkelijk ingevorderd?

En zou ‘Shiny_Flakes’, een jongen die elke kritische vraag of opmerking van Müller moeiteloos van zich af laat glijden, werkelijk bereid zijn om zijn leven te beteren? Die vraag wordt uiteindelijk beantwoord in de enerverende slotakte van deze straffe film, die Schmidts handel en wandel smakelijk uitserveert in een gestileerde setting.

Helmut Boeijen jongeren, kinderen

Adolescentes

IDFA

Behalve beste vriendinnen zijn de Franse tieners Emma en Anaïs ook tegenpolen. Emma oogt als een typische Française. Een frêle en gevoelig meisje. Ze is intellectueel aangelegd en heeft oog voor de kunsten. Anaïs stamt daarentegen uit een volks milieu. En dat straalt ze ook uit. Ze is vooral praktisch ingesteld en wil later met kinderen werken. Of bejaarden.

De Franse documentairemaker Sébastien Lifshitz volgt de twee meisjes in Adolescentes (130 min.) gedurende enkele jaren op hun pad naar volwassenheid. Hoewel ze onderweg vergelijkbare thema’s tegenkomen – het omgaan met al die onmogelijke jongens, de zoektocht naar waar hun toekomst ligt en het losmaken van thuis – zijn ze zonder enige twijfel op weg naar een andere eindbestemming.

En de contouren daarvan lijken op voorhand al min of meer vast te liggen. In die zin stelt deze delicate coming of age-docu, waarin en passant ook de recente Franse historie langskomt, misschien niet keihard dat wie voor een dubbeltje is geboren nooit een kwartje wordt, maar wel dat het een stuk gemakkelijker is als je al als kwartje bent geboren. Of als je er tevreden mee bent dat je ‘gewoon’ een dubbeltje bent.

Lifshitz observeert de twee ontluikende levens van zeer dichtbij en monteert de ontwikkelingen parallel aan elkaar, waardoor de verschillen en overeenkomsten tussen Anaïs en Emma extra cachet krijgen. Zo ontstaat een intieme vertelling over de universele ervaring van opgroeien, waarbij de meisjes worden gevolgd totdat ze de middelbare school hebben afgerond en de wijde wereld mogen intrekken. 

‘Toen ik veertien was, speelde ik nog gewoon met Barbies’, verzucht Anaïs dan als ze bij een meertje ziet hoe net iets jongere meisjes voortdurend bezig zijn met hun mobiele telefoon. ‘Ik verkleedde me nog als prinses’, beaamt Emma. Als ze vervolgens naar zichzelf en elkaar kijken, concluderen ze tegelijkertijd dat hun gedeelde verleden geen garantie is voor een gezamenlijke toekomst. ‘We zullen zien waar het leven ons brengt.’

Helmut Boeijen entertainment, functiebeperking, jongeren, journalistiek, kunst & cultuur, popmuziek, psychische problematiek

Framing Britney Spears

The New York Times

Sinds 2008 heeft ze officieel een ‘conservator’, een curator. Vader Jamie fungeert als een soort voogd voor zangeres Britney Spears, die niet in staat wordt geacht om voor zichzelf te zorgen en zelfstandig beslissingen te nemen. De maatregel kwam destijds niet uit de lucht vallen: Britney was uitgegroeid tot zo’n ongeluk waarop we met z’n allen – of de paparazzi namens ons – stonden te wachten. Wanneer zou ze definitief uit de bocht vliegen? En kon iemand haar daar misschien een handje bij helpen, zodat de crash in elk geval haarscherp in beeld zou zijn?

Van de grootste popster van eind jaren negentig was toen weinig meer over. Alleen een kwetsbare jonge vrouw, aanbeland in een moeilijke periode van haar leven, die genadeloos werd geëxploiteerd door alles en iedereen. De documentaire Framing Britney Spears (74 min) toont daarvan talloze voorbeelden. Geen ervan is pijnlijker dan het fragment uit een spelletjeshow, waarin de quizmaster doodleuk vraagt wat Britney zoal verloren heeft in de afgelopen jaren. Een enthousiaste deelneemster roept onmiddellijk ‘haar echtgenoot’. Er zijn dan nog zes andere antwoordmogelijkheden, waaronder ‘haar haren’ en ‘haar verstand’.

Regisseur Samantha Stark blikt terug op de carrière van de tienerster uit Kentwood, Louisiana met haar voormalige assistent, stylist, talentscout en marketeer en ontleedt tevens Britneys huidige situatie met advocaten die bij haar zaak betrokken zijn (geweest), muziek- en roddeljournalisten, en fotografen die haar het leven jarenlang onmogelijk maakten. En toen Spears haar loopbaan na diverse breed uitgemeten inzinkingen eindelijk weer op de rails leek te hebben, stond ze nog steeds onder toezicht van haar vader. Hij wordt ogenschijnlijk slapend rijk met het werk van zijn dochter, die al twaalf jaar volledig aan hem is overgeleverd.

En daarmee belandt deze ontluisterende film, die gerust als een spiegel van onze tijd mag worden beschouwd, bij de #FreeBritney-beweging. Jonge fans menen in de filmpjes en foto’s die ze tegenwoordig op haar Instagram-account plaatst geheime boodschappen te ontwaren, waarmee de zangeres noodsignalen zou afgeven over haar benarde positie. Als Spears even helemaal uit beeld verdwijnt, instigeren de twee jonge vrouwen die al bijna negentig afleveringen van de podcast ‘Britney’s Gram’ hebben volgekletst zelfs een heuse zoekactie. De hashtag #WhereIsBritney? gaat natuurlijk viral. En ook nu is de persoon in kwestie niet meer dan een leeg canvas waarop eenieder zijn eigen dromen, ambities en complotten mag projecteren.

Het is eigenlijk wel treffend dat Britney zelf – of haar directe familie – niet aan het woord komt in deze documentaire, die onder auspiciën van The New York Times is geproduceerd (en waarin onze eigen Ivo Niehe nog een ongemakkelijk bijrolletje heeft met een impertinente vraag aan de popvedette over haar borsten). Van tieneridool, tabloidster en superhysterica is Britney Spears nu gereduceerd tot een willoos slachtoffer, waarin nog altijd niemand wezenlijk is geïnteresseerd. Dat is een bijzonder treurige slotconclusie.

Helmut Boeijen gezondheid, jongeren, kinderen, ouderschap

Lever, Elsker, Savner

Ze had al kanker toen ze werd geboren. En sindsdien is Rosemarie nooit helemaal losgekomen van die K-ziekte. Inmiddels is ze een puber, van het weerspannige type. Terwijl ze een behandeling voor haar aandoening moet ondergaan kan de vijftienjarige Deense ontzettend nurks reageren en dwars doen. Zeker naar haar moeder Katrine, met wie ze een lastige relatie onderhoudt. Ze haalt haar soms echt het bloed onder de nagels vandaan.

Rosemarie fungeert in Lever, Elsker, Savner (79 min.) als de verteller van haar eigen verhaal. Regisseur Sine Skibsholt heeft haar observerende film aangekleed als een videovariant op het dagboek dat de tiener er op nahoudt. Terwijl die opkrabbelt na haar nieuwste aanvaring met de ziekte die haar soms dreigt te definiëren, lijkt de impact daarvan pas echt door te dringen tot haar moeder. En Rosemarie háát dat.

Nu haar haren na de behandeling langzaam maar zeker hun normale lengte terugkrijgen – en zij intussen haar normale tienerleven oppakt, met vriendinnen, uitgaan én sigaretten – moet ze ook haar relatie met Katrine herdefiniëren. Die blijft onverminderd bang dat ze haar kind verliest. Terwijl dochterlief eigenlijk alleen maar vooruit wil. Léven. Carpe diem. Alsof het de allerlaatste dag is.

Skibsholt doorsnijdt het geruzie en de voorzichtige toenaderingspogingen tussen moeder en dochter met korte flashbacks van Rosemaries ziekteperiodes als kind. Zo benadrukt ze hoe nadrukkelijk kanker hun beider levens is binnengedrongen en de impact die de ziekte nog altijd heeft op hun broze relatie. Waarbij Katrine soms wel erg weinig geduld heeft met haar tegendraadse dochter en die op haar beurt in het gevoel blijft hangen dat er echt he-le-maal niets deugt aan haar moeder.

Dat is een even ongemakkelijk als herkenbaar schouwspel, dat in vrijwel elk coming-of-age drama zijn plek claimt. Zoals beide partijen dan meestal ook een keer beginnen te beseffen hoeveel ze eigenlijk van elkaar houden.

Helmut Boeijen armoede, geweld, IDFA 2019, jongeren, kinderen, ouderschap

Scheme Birds

‘Locked up’ of ‘knocked up’? Dat is doorgaans waarop het uitdraait voor de jongeren uit de Schotse industriestad Motherwell, die worden geportretteerd in de coming of age-docu Scheme Birds (86 min.). Sinds de Britse premier Margaret Thatcher de plaatselijke staalindustrie de nek omdraaide – zo zien ze dat tenminste ter plaatse – is er nauwelijks meer perspectief voor de lokale jeugd.

Neem de tiener Gemma Gillon, de hoofdpersoon van deze fijne film van Ellen Fiske en Ellinor Hallin. Véél meer dan haar net iets te stoere vriendje, de vechtersbaas Pat, lijkt ze niet te hebben. Haar moeder, die is weggezonken in haar eigen drugsverslaving, heeft ze nauwelijks gekend en hoeft ze – zegt ze zelf – ook nooit meer te zien. En vader is eveneens buiten beeld. Alleen ‘papa’ is gebleven, haar opa die een boksschool runt, waar soms ook duivententoonstellingen worden gehouden.

Zuipen, blowen en tattoos zetten, héél veel meer doen het tienermeisje en haar wild feestende vrienden niet. En ruzie maken, veel en heftig. Met de mond, hun vuisten en alles wat er toevallig voorhanden is. De gevolgen zijn soms ronduit verpletterend. En ook in Gemma’s kleine leventje dient zich een wezenlijke verandering aan. Die zet alles he-le-maal op zijn kop. De losbol zal moeten opgroeien. Of ze nu dat nu wil en kan of niet.

De Zweedse filmmakers Fiske en Hallin observeren het ontwortelde meisje en haar vrienden van héél dichtbij. Scheme Birds, straf gemonteerd en aangezet met dikke alternatieve popmuziek, sluit gevoelsmatig perfect aan bij het kitchen sink realism van sociaal bewogen filmers als Ken Loach. Alleen is het verhaal van Gemma écht echt. Zij is geen speelfilmpersonage, maar een jonge vrouw die zich moet losmaken van alles wat ze was om te worden wie ze wil zijn. Als een duif uit papa’s boksschool.