Helmut Boeijen familie, kinderen, ouderschap, religie, social media, therapie

Devil In The Family: The Fall Of Ruby Franke

Disney+

In een perfecte wereld leefde eens een perfect gezin met een perfecte moeder die met haar perfecte echtgenoot en perfecte kinderen een perfect gezinskanaal had op YouTube. Nou ja, bijna dan. In elk geval voor het oog. Want voor en na de opnames… Enfin, Amerika smulde ervan. Al snel had Ruby Franke, die zichzelf beschouwde als een eenvoudig instrument van God, ruim een miljoen abonnees – en kwam er toch al gauw 100.000 dollar per maand binnen bij 8 Passengers, het familiebedrijf van het Mormoonse gezin Franke uit Springville in Utah.

Totdat één van Ruby’s vlogs blootlegde dat ‘America’s mom’ haar perfecte tienerzoon Chad vanwege problemen op school maandenlang in de kelder had laten slapen. Volgers en sponsoren lieten haar daarna keihard vallen. Een slachtoffer van cancelcultuur, vond ze zelf. Franke zocht haar toevlucht tot een levenscoach en groef daarmee haar eigen graf. Of, beter: ze plaveide de weg naar het gevang. Want als rechterhand van Jodi Hildebrandt, volgens critici leider van ‘een mannen hatende sekte’, zou ze pas echt uitgroeien tot ’the mom you love to hate’ en een fikse gevangenisstraf krijgen.

Samen met enkele vriendinnen, buren en een plaatselijke therapeut blikken Ruby’s echtgenoot Kevin en hun oudste kinderen Chad en Shari nu in Devil In The Family: The Fall Of Ruby Franke (150 min.) terug op hoe een ogenschijnlijk onberispelijke gezinsvlogger, die blijkbaar een stuk labieler was dan ze wilde lijken, onder invloed van een alwetende goeroe verwerd tot een godsdienstwaanzinnige, die haar eigen ondergang documenteerde met bizarre opvoedvideo’s. En die ideeën bracht ze natuurlijk ook in de praktijk, getuige de huiveringwekkende mishandeling van haar eigen kinderen.

Samen met Chad en Shari staat echtgenoot Kevin, die alle ontwikkelingen wel héél lijdzaam onderging en die nu ook wel héél deemoedig terugkijkt op het drama, regisseur Olly Lambert niet alleen te woord. Ze hebben hem ook ruim duizend uur nog niet eerder vertoond beeldmateriaal gegeven voor deze driedelige serie. Daarmee kan Lambert zowel Ruby’s vlogs, op zichzelf vaak al tenenkrommend, laten zien als wat er gebeurde vóór en nádat de recordknop werd ingedrukt. Want ook een christelijke influencer zoals Ruby Franke toont haar volgers alleen de allerbeste versie van zichzelf en haar gezin.

Daarmee is zij ook een typische representant van Utah, het epicentrum van het gezinsvloggen. Het streven naar perfectie in de ‘Happy Valley’ is een weerslag van wat de Mormoonse Kerk consequent uitdraagt. Lambert benadrukt dit met de framing van de interviews met buurtgenoten van de Frankes. Dit zitten er perfect bij. Als zorgvuldig gestylede decorstukken. In perfecte huizen, waar misschien heel wat scheef zit maar in elk geval niets scheef staat. Die symmetrie is ook zichtbaar in de manier waarop hij hun omgeving portretteert. Een perfect aangeharkte en steriele wereld, voor ideale mensen.

Binnen die volstrekt klinische bubbel kon Ruby Franke – en  Jodi Hildebrandt die haar, dat is althans Lamberts suggestie, als een poppenspeler heeft aangestuurd – tot een monster uitgroeien. Waarbij het de vraag blijft of de vrouw die tijdens het bestrijden van de Duivel in haar familie zelf een soort versie van de Duivel werd, werkelijk kwaad in de zin had of volledig verstrikt was geraakt in haar eigen waangedachten. Én of er in Frankes achtergrond wellicht aanwijzingen zijn te vinden voor wie ze uiteindelijk zou worden. Want daarop werpt de intrigerende docuserie Devil In The Family dan weer geen licht.

Het sprookje dat Ruby Franke met veel succes van haar leven had gemaakt eindigde in elk geval in een tragedie. Cru gesteld: en ze leefde nog lang en ongelukkig.

Helmut Boeijen armoede, dood, functiebeperking, geweld, horror, journalistiek, misdaad, psychische problematiek

Wisconsin Death Trip

mubi.com

Is dit nu een voorbeeld van hoe ‘nieuws’, door zijn voortdurende gerichtheid op de (negatieve) afwijking van wat we met z’n allen normaal vinden, ons beeld van de wereld kan verminken? Afgaande op de berichten die Frank Cooper in de jaren 1890-1900 voor een plaatselijke krant schreef was de dood werkelijk alomtegenwoordig in Black River Falls, een stadje in het noorden van de Amerikaanse staat Wisconsin dat vooral werd bevolkt door Noorse en Duitse immigranten en dat in die tijd werd geconfronteerd met mijnsluitingen en een economische crisis. Magere Hein kwam bovendien zelden helemaal uit zichzelf. Hij werd regelmatig een handje geholpen.

In Wisconsin Death Trip (78 min.), de verfilming van Michael Lesy’s gelijknamige non-fictieboek uit 1973, daalt regisseur James Marsh aan de hand van Coopers nieuwsberichten, ingelezen door acteur Ian Holm, af in een zwart-witte horrorwereld die volledig wordt gedomineerd door malheur: ziekte (difterie), drugsgebruik, allerlei vormen van gekte (winterdepressies, liefdesverdriet en godsdienstwaanzin) en de vertaling daarvan naar tragische ongelukken, wanhoopsdaden en – niet te negeren: zo vaak – redeloos geweld. Tegen een voormalige geliefde, zichzelf of iemand die toevallig op het verkeerde moment op de verkeerde plek was.

Zo introduceert de filmmaker in deze documentaire uit 1999 bijvoorbeeld de verwarde schoollerares Mary Sweeney die overal ruiten kapot slaat, een dertienjarige Duitse jongen die samen met zijn tienjarige broertje een willekeurige man doodt en de wereldberoemde Franse operaster Pauline L’Allemand, die in de herfst van haar carrière en leven plotseling, zonder enige vooraankondiging, het geïsoleerde plaatsje in Wisconsin aandoet. Marsh illustreert al deze menselijke drama’s met authentieke foto’s van de lokale fotograaf Charles Van Schaik, stemmige klassieke muziek en naargeestige gereconstrueerde scènes zonder geluid.

Tegenover dat ‘stomme’ verleden, gerangschikt aan de hand van de vier jaargetijden, plaatst hij hedendaagse beelden van Black River Falls: ogenschijnlijk onschuldige taferelen van kinderen in Halloween-kostuum, de plaatselijke missverkiezingen of kerkdiensten, die echter steeds nadrukkelijker worden begeleid door verhalen over brandstichting, seriemoordenaars en zelfmoord. Zo klinkt de beladen geschiedenis van het kleine stadje onmiskenbaar door in het heden. Alsof alle ellende zich zomaar zou kunnen herhalen. Wisconsin Death Trip wordt daarmee niets minder dan een reis, bepaald niet ontdaan van drama en bombast, naar de donkerste spelonken van de menselijke geest. Daar waar doorgaans, dat ook, het spraakmakendste ‘nieuws’ wordt gevonden.

Helmut Boeijen familie, functiebeperking, kinderen, ouderschap, psychische problematiek, religie, seksueel geweld

De Kinderen Van Ruinerwold

BNNVARA

Dat ene woord roept tegenwoordig een compleet verhaal op: Ruinerwold. Kan het Drentse dorp ooit nog helemaal los worden gezien van het ‘spookgezin’ Van D., dat er jarenlang in een afgelegen boerderij woonde? Vader Gerrit Jan hield er vijf meerderjarige en ongeregistreerde kinderen, die voor de buitenwereld niet bestonden, helemaal in zijn greep en zonderde hen volledig af van de wereld buiten die hij verfoeide.

Toen zoon Israel / Jan de boerderij in oktober 2019 ontvluchtte en het verhaal rond het wereldvreemde gezin in de openbaarheid kwam, ontstond er een enorme mediahype rond ‘de Duivel van Drenthe’ en zijn kroost. Slechts enkele weken later begon documentairemaker Jessica Villerius te filmen met De Kinderen Van Ruinerwold (180 min.). Niet met de kinderen die in de boerderij waren achtergebleven overigens – die mijden elk contact met de media – maar met Israel en twee oudere broers en een zus die het gezin al enkele jaren eerder hadden verlaten.

De toegang die Villerius, specialist in het vertalen van smeuïge actuele onderwerpen naar spraakmakende films, tot hen heeft verkregen is opmerkelijk. De vier oudste kinderen van het spookgezin laten haar echt toe in hun leven en gaan bovendien nauwelijks een onderwerp uit de weg. Via hun getuigenissen ontvouwt zich het bizarre verhaal van een man, die zijn geheel eigen interpretatie van het geloof met harde hand oplegt aan zijn gezin en daarin steeds verder lijkt te gaan, totdat sommige kinderen worden beschouwd als de verpersoonlijking van hun overleden moeder, met seksueel misbruik als voorspelbaar gevolg, of juist als de vijand die letterlijk buitenshuis moet worden gehouden.

‘Hij heeft altijd gezegd: als we niet in deze tijd leefden, had ik jullie allang vermoord’, vertelt zoon Edino over zijn vader. Soms brachten hij of een broer of zus meerdere dagen achter elkaar door in een schuur, caravan of hondenhok. Deze vierdelige serie, waarin die tragische geschiedenis soms echt een beetje wordt uitgemolken, bulkt van zulke pijnlijke verhalen en herinneringen, van kinderen die zich nog altijd, ondanks alles, loyaal voelen aan die onmogelijke vader. Hoe ‘t er in ‘Ruinerwold’ aan toeging, wordt bovendien duidelijk via een berg privé-opnamen die de verziekte situatie in huis treffend in beeld brengen. Zo ziet – maar ook ik ben geen psychiater – godsdienstwaanzin er waarschijnlijk uit.

Met zulk basismateriaal kan het eigenlijk nauwelijks misgaan. En dat doet het uiteindelijk ook niet echt, al lijkt Villerius wel erg veel moeite te hebben om uit die overvloed aan herinneringen een keuze te maken en het geheel te structureren. De serie is zo nu en dan zeer stroperig, ontbeert soms richting en vervalt ook regelmatig in herhaling. Ook het feit dat ze veelvuldig teruggrijpt op fragmenten uit andere media om de ontwikkelingen in de zaak aan te kondigen of in te kaderen, voelt wat gemakkelijk. Die fragmenten leiden uiteindelijk alleen maar af van de indringende persoonlijke getuigenissen van de (oudste) kinderen van Ruinerwold en de unheimische wereld, geïllustreerd met naargeestige beelden van binnenuit, die zij daarmee oproepen.

De Kinderen Van Ruinerwold is hier te bekijken.