Dat ene woord roept tegenwoordig een compleet verhaal op: Ruinerwold. Kan het Drentse dorp ooit nog helemaal los worden gezien van het ‘spookgezin’ Van D., dat er jarenlang in een afgelegen boerderij woonde? Vader Gerrit Jan hield er vijf meerderjarige en ongeregistreerde kinderen, die voor de buitenwereld niet bestonden, helemaal in zijn greep en zonderde hen volledig af van de wereld buiten die hij verfoeide.
Toen zoon Israel / Jan de boerderij in oktober 2019 ontvluchtte en het verhaal rond het wereldvreemde gezin in de openbaarheid kwam, ontstond er een enorme mediahype rond ‘de Duivel van Drenthe’ en zijn kroost. Slechts enkele weken later begon documentairemaker Jessica Villerius te filmen met De Kinderen Van Ruinerwold (180 min.). Niet met de kinderen die in de boerderij waren achtergebleven overigens – die mijden elk contact met de media – maar met Israel en twee oudere broers en een zus die het gezin al enkele jaren eerder hadden verlaten.
De toegang die Villerius, specialist in het vertalen van smeuïge actuele onderwerpen naar spraakmakende films, tot hen heeft verkregen is opmerkelijk. De vier oudste kinderen van het spookgezin laten haar echt toe in hun leven en gaan bovendien nauwelijks een onderwerp uit de weg. Via hun getuigenissen ontvouwt zich het bizarre verhaal van een man, die zijn geheel eigen interpretatie van het geloof met harde hand oplegt aan zijn gezin en daarin steeds verder lijkt te gaan, totdat sommige kinderen worden beschouwd als de verpersoonlijking van hun overleden moeder, met seksueel misbruik als voorspelbaar gevolg, of juist als de vijand die letterlijk buitenshuis moet worden gehouden.
‘Hij heeft altijd gezegd: als we niet in deze tijd leefden, had ik jullie allang vermoord’, vertelt zoon Edino over zijn vader. Soms brachten hij of een broer of zus meerdere dagen achter elkaar door in een schuur, caravan of hondenhok. Deze vierdelige serie, waarin die tragische geschiedenis soms echt een beetje wordt uitgemolken, bulkt van zulke pijnlijke verhalen en herinneringen, van kinderen die zich nog altijd, ondanks alles, loyaal voelen aan die onmogelijke vader. Hoe ‘t er in ‘Ruinerwold’ aan toeging, wordt bovendien duidelijk via een berg privé-opnamen die de verziekte situatie in huis treffend in beeld brengen. Zo ziet – maar ook ik ben geen psychiater – godsdienstwaanzin er waarschijnlijk uit.
Met zulk basismateriaal kan het eigenlijk nauwelijks misgaan. En dat doet het uiteindelijk ook niet echt, al lijkt Villerius wel erg veel moeite te hebben om uit die overvloed aan herinneringen een keuze te maken en het geheel te structureren. De serie is zo nu en dan zeer stroperig, ontbeert soms richting en vervalt ook regelmatig in herhaling. Ook het feit dat ze veelvuldig teruggrijpt op fragmenten uit andere media om de ontwikkelingen in de zaak aan te kondigen of in te kaderen, voelt wat gemakkelijk. Die fragmenten leiden uiteindelijk alleen maar af van de indringende persoonlijke getuigenissen van de (oudste) kinderen van Ruinerwold en de unheimische wereld, geïllustreerd met naargeestige beelden van binnenuit, die zij daarmee oproepen.
De Kinderen Van Ruinerwold is hier te bekijken.
De DocUpdate 