Don’t Put Me In A Box

NTR

Het succes kwam hem niet aanwaaien, stelt de Marokkaans-Belgische choreograaf Sidi Larbi Cherkaoui, die tot 2022 zeven jaar lang de scepter zwaaide bij het Koninklijk Ballet van Vlaanderen, in zijn lange loopbaan werkte met popgrootheden als Beyoncé en Madonna en tegenwoordig artistiek leider is van het Grand Théâtre de Genève.

Of, zoals hij zijn jeugd en de invloed daarvan op z’n artistieke loopbaan in de documentaire Don’t Put Me In A Box (57 min.) van Romain Girard kernachtig samenvat: ‘Pas toen ik vijftien was en wat kilo’s was kwijtgeraakt, de scheiding van mijn ouders had meegemaakt, een door stress veroorzaakte maagperforatie had overleefd, vegetariër was geworden en uit de kast was gekomen, zag ik in dat dansen een existentiële behoefte was, op het masochistische af.’

Larbi Cherkaoui fungeert zelf als verteller van dit bloemrijke (zelf)portret. Hij schuwt ook dan het drama niet. Zowel met taal als dans creëert hij een overdadige beeldenstorm die zowel beklijft als soms ook lam slaat. Terwijl hij zich als choreograaf in pak ‘m beet Japan, Oostenrijk of China te buiten gaat aan het creëren van adembenemende beelden, is er altijd die stem die elke gebeurtenis of emotie inkadert. Daarmee krijgt alles in zijn leven betekenis – en vervolgens ook z’n artistieke weerslag.

Zoals toen ’s mans woede over het onrecht in de wereld plaatsmaakte voor verwarring. ‘Waar het maken van choreografieën eerst heilzaam was keerde mijn kunst, waarmee ik koppig zoveel wilde zeggen en vooral op zoek was naar waardering, zich tegen mij. Er kwam kritiek op de overdaad van mijn choreografieën. En ik raakte ontmoedigd.’ En het dwangmatige denken daaraan sijpelde vervolgens door naar zijn werk – gevolgd door de behoefte om te ‘leven in de leegte’ en alweer een nieuwe voorstelling.

Dat leven, zoals de hoofdpersoon en maker dat in deze gestileerde dansfilm voorstellen, maakt eveneens een geconstrueerde indruk. Groots en meeslepend, dat is ‘t. En, met Instagram als aanjager en uitlaatklep, ook helemaal van deze tijd. Tis het verhaal dat je van een leven, ten volle geleefd natuurlijk, kunt maken – of, zo je wilt, de voorstelling. Met een trefzekere tagline erbij: creëren is mijn overlevingsstrategie.

Ladies & Gentlemen… 50 Years Of SNL Music

Saturday Night Live

Als je ruim twee uur toch wat te gortig vindt voor een documentaire over de live-optredens in een legendarische Amerikaanse comedyshow, houdt ‘t dan simpelweg bij het intro van de film. Welgeteld vijf minuten puur muzikaal genot.

Nelly doet ‘t met Franz Ferdinand. Mmmbob van Hanson en Chers I Found Someone versmelten met elkaar. Queens Another One Bites The Dust lanceert Ice Ice Baby (Vanilla Ice), She Drives Me Crazy (Fine Young Cannibals) en Love Is A Wonderful Thing (Michael Bolton). John Mellencamp, INXS en Roy Orbison vechten ‘t samen uit. Prince, Rick James en Duran Duran jutten elkaar op. Lenny Kravitz leent het ritme van James Brown. Billie Eilish botst op U2 en Olivia Rodrigo. En *NSYNC, Dido en Destiny’s Child steken elkaar de helpende hand toe.

Deze volvette mashup, waarin de hoogte- en dieptepunten uit Saturday Night Live’s rijke muzikale historie zijn samengebald, vormt de opmaat naar Ladies & Gentlemen… 50 Years Of SNL Music (128 min.) van Oz Rodriguez en Ahmir ‘Questlove’ Thompson, de drummer van de hiphopgroep The Roots en maker van de muziekdocu’s  Summer Of Soul (…Or, When The Revolution Could Not Be Televised), een terugblik op het Harlem Cultural Festival in 1969, en Sly Lives! (Aka The Burden Of Black Genius), een portret van de legendarische funkband Sly & The Family Stone.

De Saturday Night Live-film, opgebouwd uit thematische hoofdstukjes van een minuut of negen, belicht met comedians die tot het vaste ensemble behoorden (zoals Eddie Murphy, Adam Sandler, Maya Rudolph,  Bill Hader en Jimmy Fallon) en artiesten die er optraden (Mick Jagger, Billie Eilish, Dave Grohl, Olivia Rodrigo, Miley Cyrus, Debbie Harry, Tom Morello, Jack White en Dua Lipa) de roemruchte geschiedenis van het New Yorkse televisieprogramma, dat al een halve eeuw een podium biedt aan nieuwe en gevestigde artiesten om zich live (LIVE!) te manifesteren.

Vanaf het allereerste optreden – Billy Preston in oktober 1975 – probeert het programma van showrunner Lorne Michaels de artiesten van het moment te strikken en vóór de trends uit te programmeren. Deze docu herbergt talloze van zulke dampende performances: Funky Four Plus One, Elvis Costello, Run-DMC, David Bowie, Nirvana en Adele. En soms veroorzaken die commotie. Na een tegendraads optredens van Captain Beefheart roept iemand uit het publiek hoorbaar ‘shit!’. Sinéad O’Connor verscheurt een foto van de paus. En Kanye West gaat z’n boekje weer eens helemaal te buiten.

En wat is er nu mooier dan om die artiesten ook te laten participeren in sketches? Madonna als ordinaire fan van Barbra Streisand. Paul Simon die Still Crazy After All These Years zingt in een belachelijk vogelpak). En Dave Grohl als de drummer van een punkband die een bruiloft versjteert. Saturday Night Live creëert overigens ook z’n eigen muzikale helden als John Belushi en Dan Aykroyd The Blues Brothers vormen, Eddie Murphy zich in James Brown’s Hot Tub Party waagt en het trio The Lonely Island hilarische muziekvideo’s zoals Dick In A Box begint uit te brengen.

Aan het niveau van dat daverende intro kan Ladies & Gentlemen… 50 Years Of SNL Music in de navolgende twee uur, die even fragmentarisch als vermakelijk zijn, niet meer tippen. Één probleem: zie hem na die eerste vijf minuten nog maar eens af- of stil te zetten.

Life In A Day 2020

YouTube

324.000 video’s uit 192 landen. Allemaal gefilmd op één en dezelfde dag: 25 juli 2020. Op de kop af tien jaar en één dag na 24 juli 2010, het etmaal dat werd vereeuwigd in de eerste Life In A Day-documentaire. En nu is er dus weer zo’n momentopname: Life In A Day 2020 (86 min.), vastgelegd door talloze aardbewoners, samengesteld door filmmaker Kevin Macdonald en mede mogelijk gemaakt door zijn vermaarde collega Ridley Scott.

Dit is zo’n film die in een kluis kan worden opgeborgen, om daar te wachten op toekomstige generaties die het zich nauwelijks meer kunnen voorstellen hoe het was om te leven in 2020, het jaar dat COVID-19 de wereld in zijn greep kreeg. Want het virus steekt steeds weer de kop op in deze hartveroverende weerslag van een collectieve ervaring: mens zijn aan het begin van de 21e eeuw.

Zo laat een moeder beelden zien van hoe ze met haar zoon in de originele film uit 2010 figureerde. Ze probeert de tiener daarin uit bed te krijgen en spoort hem aan om zijn kamer op te ruimen. ‘Dat was mijn zoon tien jaar geleden’, zegt ze. Ze zet de video stil. ‘En hier is mijn zoon nu.’ De vrouw richt haar camera op een urn, midden in de woonkamer. ‘Hij is voor altijd hier, in ons huis.’ Alex is ten prooi gevallen aan het Coronavirus.

Toch is Life In A Day 2020 beslist niet alleen een COVID-document. Het gewone leven gaat immers door. De liefde bijvoorbeeld. In de hele wereld wordt gezoend, de liefde verklaard, een huwelijksaanzoek gedaan (en afgewezen), gevreeën en uit elkaar gegaan. Allemaal voor de camera. Want ook dat is 2020: alles en iedereen filmt of laat zich filmen en is zich daar ook maar al te goed bewust van.

Hoewel deze caleidoscopische docu geen echte hoofdpersonen kent en thematisch is opgebouwd – via afwisselend vrolijke, wonderschone en aangrijpende sequenties – keert een enkeling wel meerdere malen terug in de film. De gedreven treinenspotter die een challenge is aangegaan bijvoorbeeld. Het stel dat dolgraag kinderen wil. Of een Amerikaanse man die noodgedwongen vanuit zijn auto is gaan leven.

Zij worden evenwel nooit meer dan toevallige passanten, vertegenwoordigers van een mensheid die hier, ondanks alles wat er op deze hele gewone julidag misschien tegenzat, een enorme joie de vivre uitstraalt. Life In A Day 2020 werkt zo (on)bedoeld als hart onder de riem en geeft in deze onwerkelijke tijden een zeker vertrouwen voor de komende tien jaar, als ongetwijfeld Life In A Day 2030 op stapel staat.