Helmut Boeijen film, jazz, klassieke muziek, kunst & cultuur, muziek, popmuziek, rock, soul, wereldmuziek

If These Walls Could Sing

Disney+

Via Wings, de band van haar ouders Paul en Linda, was Mary McCartney in de jaren zeventig kind aan huis in de Abbey Road Studios. In If These Walls Could Sing (88 min.) loopt de Britse fotografe, schrijfster en documentairemaakster min of meer chronologisch de roemruchte historie door van de Londense opnamestudio, die ook het beste haalde uit dat andere bandje van haar vader, The Beatles. En sir Paul McCartney is zelf natuurlijk ook van de partij.

Daarnaast geven zijn bandmaatje Ringo Starr en bekende studiogebruikers zoals Elton John, Cliff Richard, Jimmy Page, David Gilmour en Roger Waters (Pink Floyd), John Williams, George Lucas, Noel & Liam Gallagher (Oasis) en Nile Rodgers acte de présence in deze oerdegelijke muziekdocu. En vanzelfsprekend worden er bij het ophalen van herinneringen aan de opnamestudio, die over minder dan tien jaar zijn honderdjarige jubileum viert, ook allerhande studio-apparatuur, oude geluidsbanden en vaste medewerkers en opnametechnici voor de dag gehaald. Verhalen genoeg over Abbey Road – al zijn ze vast allemaal al eens eerder verteld.

Over de laatste opnames van celliste Jacqueline du Pré bijvoorbeeld, die op jonge leeftijd werd gediagnosticeerd met multiple sclerosis. Het pionierswerk van Pink Floyd, met en zonder de geniale gek Syd Barrett. De stomende jams van afrobeat-icoon Fela Kuti, waarbij ook meesterdrummer Ginger Baker nog kwam opdagen. Opnamesessies met klassieke orkesten voor de onvergetelijke soundtracks van Hollywood-franchises zoals Indiana Jones en Star Wars. Een remonte van de Britse popmuziek met de Beatles-epigonen van Oasis. Moderne gebruikers zoals Kanye West en Celeste. En – natuurlijk! – de klassieke sessies van dat andere bandje van Mary’s papa.

Of zoals die, Paul McCartney dus, ‘t op heilige studiogrond kort en bondig samenvat: als deze muren toch eens konden zingen!

Helmut Boeijen blues, kunst & cultuur, muziek, popmuziek, rock

Jimi Hendrix: The Guitar Hero

Jimi

Als zwarte Amerikaan moet Jimi Hendrix in de tweede helft van de jaren zestig eerst in Groot-Brittannië een held worden, voordat hij in eigen land kan doorbreken. Daar wordt rock dan nog vooral beschouwd als een witte aangelegenheid – terwijl die muziek onmiskenbaar zwarte wortels heeft. Een halve eeuw later geldt Jimi Hendrix: The Guitar Hero (88 min.) overigens nog altijd als één van de weinige zwarte iconen van de rockmuziek.

In deze popdocu uit 2010 loopt regisseur Jon Brewer, die zelf overigens ook aan het woord komt als voormalig bandmanager, het leven van de meestergitarist door. Dat begint in een gebroken gezin in Seattle, met twee stevig innemende ouders. Zijn moeder Lucille overlijdt als Jimi vijftien is. Vanaf dat moment staat hij er min of meer alleen voor. ‘Hij vond dat hij geen familie had’, vertelt zijn ex-vriendin Kathy Etchingham. ‘Zijn vader mocht hij niet. En hij dacht ook dat hij zijn vader niet was.’ Jimi’s jongere broer Leon was tot zijn derde zelfs in de veronderstelling dat Jimi zijn vader was. ‘Want hij was degene die voor me zorgde en boterhammen voor me smeerde.’

Hendrix geldt dan al als de beste gitarist van de wijde omgeving. Via klussen als ‘hired hand’ van artiesten zoals Little Richard, waarmee hij het vak definitief onder de knie krijgt, en die essentiële trip naar het Verenigd Koninkrijk, waarbij hij alle toonaangevende Britse muzikanten helemaal van hun sokken blaast, ontwikkelt Hendrix zijn eigen stiel en stijgt vervolgens tot grote hoogten. Totdat ook hij op de ultieme rock & roll-leeftijd van 27, net als zijn generatiegenoten Jim Morrison, Brian Jones en Janis Joplin, zijn laatste adem uitblaast. De precieze toedracht van dat tragische overlijden, op 18 september 1970 in een Londense hotelkamer, is nooit helemaal opgehelderd.

Brewer geeft vakbroeders, tijdgenoten en navolgers zoals Eric Clapton, Stephen Stills, Mick Taylor, Eric Burdon, Ginger Baker, Paul Rodgers en Slash ruim baan om de unieke speelstijl en het belang van deze gitaargod te duiden. Daarbij ontbreken de superlatieven, die nu eenmaal lijken te horen bij dit soort heldenportretten, natuurlijk niet. ‘Hendrix was uniek’, stelt zijn voormalige roadie Lemmy Kilmister, de latere frontman van Motörhead, bijvoorbeeld over de man die hem net voor zijn dood de kans wilde geven als bassist. ‘Zo iemand als hij zullen we nooit meer zien. Niemand zal z’n instrument ooit nog zo goed beheersen en zo’n pure ziel hebben.’

Jimi Hendrix: The Guitar Hero maakt dit ook zeker zichtbaar, maar had dat, met minder pratende hoofden en meer bewijsmateriaal in de vorm van (klassieke) concertbeelden, wel beter voelbaar kunnen maken.

Helmut Boeijen entertainment, misdaad, seksualiteit, seksueel geweld

Porn King: The Rise And Fall Of Ron Jeremy

Channel 4

Als de documentaire Porn Star: The Legend Of Ron Jeremy in 2001 wordt uitgebracht, geniet de hoofdpersoon met volle teugen van zijn cultstatus als de bekendste mannelijke pornoster van de wereld. In de film van Scott J. Gill komen diverse jonge fans aan het woord die Ron Jeremy willen zijn, best zijn gereedschap willen hebben en ook wel eens een dagje met hem willen ruilen. Juist omdat hij ‘dik, harig en lelijk’ is, zo gewoon, een schlemiel bijna, spreekt hij blijkbaar tot de verbeelding. Intussen begeeft de notoire aandachtsjunk zelf, die overigens pijnlijk eenzaam oogt, zich in de realitywereld en probeert hij serieus genomen te worden als acteur en komiek.

Ruim twintig jaar later plaatst het Britse tweeluik Porn King: The Rise And Fall Of Ron Jeremy (94 min.) van Storm Theunissen de aaibare sekswerker in een totaal ander licht. Zeker dertig vrouwen, waaronder oud-collega’s uit de ‘adult entertainment business’ zoals Lianne Young en Alana Evans, beschuldigen de knuffelbeer van de Amerikaanse porno inmiddels van aanranding en verkrachting. Juist in de seksbusiness is het lastig om zulke aantijgingen hard te maken, stellen de betrokken vrouwen. ‘De grenzen zijn verwarrend’, zegt Alana Evans. ‘Maar de realiteit is eigenlijk heel simpel: je verkracht een pornoster op precies dezelfde manier als elke andere vrouw.’

De ervaringen van Ginger Lynn met Jeremy in de jaren tachtig maken echter duidelijk hoe gecompliceerd de verhoudingen in het sekswerk kunnen zijn. Kan ik als pornoster eigenlijk wel verkracht worden? vroeg ze zich af nadat Jeremy zich op haar 21e verjaardag, tussen filmopnames op Hawaï door, aan haar zou hebben vergrepen. Ze was bovendien contractueel verplicht om een dag later nog een scène met hem te doen. En ook in de navolgende decennia zou Lynn nog in diverse films met hem spelen. ‘Dat is míjn slechte beslissing, míjn slechte beoordelingsvermogen, míjn verslaving, míjn probleem’, zegt ze daarover nu. ‘Niet het jouwe. Blijf uit mijn leven!’

Sommige collega’s uit de sekswereld nemen het in Porn King op voor Ron Jeremy, die geen kwaad in de zin zou hebben gehad. Met de jaren begint hij te ogen als, zoals Alana Evans het plastisch verwoordt, ‘de cartoon-versie van een perverseling’. Hij lijkt steeds ontremder te worden en ook mentaal flink in te leveren. Tijdens een interview met Robert Jensen dreigt hij zowaar meerdere malen in te dutten. Intussen heeft #metoo – na erkende ‘pigs’ als Harvey Weinstein en Bill Cosby – ook ‘The Hedgehog’ ingehaald. Terwijl deze behoorlijke tv-docu de aanklachten tegen hem nog eens in de verf zet, zit Jeremy in een cel te wachten op het oordeel van de rechter.

Achteraf lijkt het een ongeluk dat wel moest gebeuren: een in wezen onzekere Joods-Amerikaanse jongen ontdekt een even uitgesproken als discutabel talent, waardoor hij wereldberoemd wordt en overal wordt begroet door mannen die hem op handen dragen en vrouwen die spontaan hun borsten aanbieden voor een handtekening. Wie bewaakt er dan nog de grenzen? Ron Jeremy kon het blijkbaar niet – en wilde dat waarschijnlijk ook niet.

Helmut Boeijen jazz, kunst & cultuur, muziek, popmuziek, rock

Beware Of Mr. Baker

Zelden zal de spanning tussen de hoofdpersoon en maker van een documentaire zo treffend zijn uitgedrukt als in de openingsscène van Beware Of Mr. Baker (92 min.). Na een hoog opgelopen meningsverschil over wie er hun zegje over hem mogen doen in ‘zijn’ film mept meesterdrummer Ginger Baker Jay Bulger met zijn wandelstok tegen het hoofd. De documentairemaker blijft letterlijk bloedend achter. Hij had het kunnen weten: waar Ginger komt, komt ruzie.

Onder het voorwendsel dat hij een journalist van het tijdschrift Rolling Stone is, volgens hemzelf een totale leugen, trekt Bulger in 2009 tijdelijk in bij Baker in Zuid-Afrika en schrijft, inderdaad, een artikel voor Rolling Stone over De Doldrieste Drummer. En daarna, in 2012, volgt deze messcherpe, dolkomische en opwindende film over de man die furore maakte bij uiteenlopende acts als Cream, Blind Faith, Fela Kuti, Hawkwind, Public Image Ltd en Masters Of Reality en wordt beschouwd als één van de beste drummers van de twintigste eeuw. Of het nu gaat om rock, jazz of afrobeat.

Voor lieden als Baker is tegelijkertijd het begrip ‘enfant terrible’ uitgevonden. Als hij Bulger zijn levensverhaal vertelt, dreigt er dan ook voortdurend onenigheid. ‘En toen besloot Alexis om Graham bij de band te vragen’, vertelt de slagwerker bijvoorbeeld over het begin van zijn carrière in Alexis Korner’s Blues Incorporated. ‘Kun je iets meer context geven over wie je het dan hebt?, vraagt Jay Bulger. ‘Dat heb ik net gezegd, for fuck’s sake.’ Bulger laat zich de kaas echter niet van het brood eten: ‘Je zei alleen: Graham. Niemand weet wie Graham is.’ Baker, met zichtbare tegenzin: ‘Graham Bond was een vette kerel.’

Tussen de boude statements, middelvingers en cynische rokerslachjes door heeft de hork eerste klas natuurlijk wel degelijk een fascinerend verhaal te vertellen. Zijn zus, echtgenoten en kinderen, directe collega’s als Eric Clapton, Jack Bruce en Steve Winwood, en zijn vakbroeders Nick Mason (Pink Floyd), Stewart Copeland (The Police), Lars Ulrich (Metallica), Tony Allen (Fela Kuti) en Chad Smith (Red Hot Chili Peppers) kaderen dat verder in. En Bulger kleedt het aan met prachtig archiefmateriaal, treffende animaties en – natuurlijk! – dampende muziek, die de film een opwindend ritme geeft.

’Beschouw je jezelf als een tragische held?’ wil Jay Bulger op een gegeven moment weten van zijn volledig losgeslagen protagonist. ‘Ga door met het interview’, reageert die geïrriteerd. ‘Stop met je pogingen om een intellectuele eikel te zijn.’ Gaandeweg komt de filmmaker in deze kostelijke film echter toch vervaarlijk dicht in de buurt van de enige echte Ginger Baker: maniak, dopehead én absolute werelddrummer.