Helmut Boeijen beeldende kunst, kunst & cultuur

Hopper: An American Love Story

Exhibition On Screen

Misschien is dit het verhaal. Van Edward Hopper (1882-1967), één van de grootste Amerikaanse kunstenaars van de twintigste eeuw. Een schilder die, vanuit zijn eigen bubbel, de ziel van zijn land op het canvas wist te krijgen. Een verdwenen Amerika, nog nét niet vergeten. Waar geen zwarte Amerikanen schijnen te bestaan. Net als groepen mensen. ‘s Mans wereld wordt vrijwel alleen bevolkt door eenlingen. Zijn iconische schilderijen lijken doortrokken van een gevoel van opperste eenzaamheid.

Een verhaal – over een man, een kunstenaar, een oeuvre – dat wordt verteld door biografen, connaisseurs en curatoren. Exact de ‘high brow’-kenners die je in een portret van een belangwekkende kunstenaar verwacht. Hun zorgvuldig geformuleerde observaties en conclusies worden, natuurlijk, geïllustreerd met ’s mans filmische schilderijen. Die in Hopper: An American Love Story (52 min.) natuurlijk ook zeer accuraat worden geduid, vergeleken en geprezen. 

De persoon Edward Hopper, een man die volgens mensen die het kunnen weten was ‘geboren om kunstenaar te worden’, komt zelf aan het woord via een enkel bewaard gebleven interview op beeld en de gedachten die hij ooit op papier zette en die nu zijn ingesproken door stemacteur Glen McCready. ‘Ik wou dat ik nog meer kon schilderen’, verzucht die bijvoorbeeld. ‘Ik word doodmoe van lezen en naar de film gaan. Ik zou veel liever de hele tijd schilderen.’

Het was geen vrolijke man, zoveel wordt uit alle verhalen wel duidelijk. Een eenzaat en brompot zelfs. Zijn echtgenote Josephine Nivison Hopper, zelf ook kunstenaar, had getuige haar eveneens voorgelezen dagboeken heel wat te stellen met haar ‘E.’, die ze op goede momenten ook nog wel eens ‘Eddy’ noemde. Hopper was nu eenmaal geen mensenmens. Hij verdween liever in zijn werk, zoals één van de sprekers in deze tv-docu van Phil Grabsky het formuleert.

Misschien is dit inderdaad het verhaal: van een man die leeft voor en door zijn kunst. Het wordt in dit portret alleen wel erg braaf verteld, een tikkeltje saai zelfs – al kan de Hopper-veteraan of -novice vanzelfsprekend zijn ogen uitkijken bij zijn tijdgebonden en toch tijdloze oeuvre.

Helmut Boeijen architectuur, beeldende kunst, geschiedenis, kunst & cultuur, mens en maatschappij

Verhalen Van Berlijn – Paul Spies In Het Humboldt Forum

Alexander Schippel

Ooit stond er het Berliner Stadtschloss. Het Pruisische paleis werd echter zwaar beschadigd in de Tweede Wereldoorlog en in 1950 op instigatie van DDR-leider Walter Ulbricht zelfs opgeblazen. Op diezelfde plek, in het hart van Berlijn, is nu een moderne replica herrezen: het Humboldt Forum. Voor het samenstellen van een permanente expositie aldaar over de relatie van Berlijn tot de wereld wordt in 2016 zowaar een Nederlander gevraagd: kunsthistoricus Paul Spies, de directeur van het Amsterdam Museum.

‘Bewonderenswaardig’ vindt die het, dat een buitenlander zo’n belangrijke klus krijgt toebedeeld. In Verhalen Van Berlijn – Paul Spies In Het Humboldt Forum (91 min.) volgt Sonia Herman Dolz de Nederlandse chef-curator gedurende enkele jaren tijdens zijn poging om de moderne geschiedenis van de Duitse hoofdstad samen te ballen in de permanente expositie Berlin Global, een ‘omstreden prestigeproject’ aldus verteller Huub Stapel. Spies richt zich daarbij op verhalen van de Berlijners zelf en hun beleving van de wereldstad.

Een mooi voorbeeld daarvan is de massieve deur van een kluis uit het befaamde Joodse warenhuis Wertheim, die in de jaren negentig onderdak bood aan de ondergrondse technoclub Tresor. Nadat de club in 2005 werd gesloten, bevond de loodzware roestige deur zich jarenlang in een kraakpand. Van daaruit heeft hij nu zijn weg gevonden naar de expositie, waar de deur allerlei aspecten van de stadsgeschiedenis representeert; van de Jodenvervolging tot de periode dat Berlijn de technohoofdstad van de wereld was.

Herman Dolz zet haar film breed op. Ze concentreert zich natuurlijk op de totstandkoming van de expositie, maar belicht ook het gezinsleven van Paul Spies en ruimt tijd in voor het werk van zijn vrouw Meike Ziegler, die een kunstwerk over de Muur maakt. Daarnaast waaiert ze uit naar de persoonlijke verhalen van gewone Berlijners die verschillende elementen van de stad weerspiegelen, zoals het leven in de DDR, de Turkse gemeenschap van Berlijn en het voormalige Niemandsland rond de Muur, waar tegenwoordig een levendig ‘Mauerpark’ is.

Dat is een ambitieuze opzet, waarbinnen niet alle verhaallijnen tot volle wasdom komen. Tegelijkertijd doet die grootse aanpak recht aan de wereldstad Berlijn, waarin allerlei uiteenlopende verhalen samen proberen te komen tot één enkele vertelling, die voortdurend van kleur verschiet.

Helmut Boeijen dance, entertainment, familie, functiebeperking, kunst & cultuur, muziek, ouderschap, popmuziek, psychische problematiek

Britney vs Spears

Netflix

Als het bij één beroemdheid logisch is dat documentairemakers met elkaar wedijveren om haar unieke verhaal te kunnen vertellen, dan is het bij de Amerikaanse zangeres Britney Spears. Tegelijkertijd is het bijzonder tragisch dat zij zelf, terwijl ze al enkele jaren met haar vader/curator Jamie in gevecht is om weer zeggenschap te krijgen over haar eigen leven, ook over dat verhaal weinig tot niets te zeggen heeft. Britney is van iedereen geworden. Van iedereen, behalve van zichzelf.

En dus is er na Framing Britney Spears, opvolger Controlling Britney Spears, The Battle For Britney, Toxic: Britney Spears’ Battle For Freedom en allerlei B-docu’s over dezelfde kwestie nu de ambitieuze Netflix-productie Britney vs Spears (94 min.). Documentairemaker Erin Lee Carr en Rolling Stone-journalist Jenny Eliscu, die de popster enkele keren interviewde, zijn er naar verluidt al tweeënhalf jaar geleden aan begonnen, ruim voordat de Britney-gekte van 2021 losbarstte.

Hun film verschijnt natuurlijk wel te midden van die commotie, als Spears bovendien serieuze pogingen onderneemt om af te komen van de ondertoezichtstelling waarmee ze al sinds 2008 heeft te kampen. De twee makers zijn ook niet helemaal neutraal aan hun project begonnen: Carr was als kind fan van Britney Spears en Eliscu heeft in het verleden meegewerkt aan een poging om de zangeres een verzoek te laten ondertekenen waarin ze om een nieuwe advocaat vroeg.

Het is duidelijk dat het tweetal serieuze twijfels heeft over waarom Britney Spears al jarenlang – een periode waarin ze gewoon albums maakt, blijft optreden en jurylid is in het tv-programma X Factor – onder curatele staat. Hun zoektocht naar bewijsmateriaal en documenten en de verzameling bronnen uit Spears’ directe omgeving die ze weten te verleiden om (desnoods anoniem) te getuigen maken nochtans een gedegen indruk en brengen opvallende kwesties aan het licht over de aanhoudende ondertoezichtstelling.

Britney vs Spears legt zich volledig toe op zulke onderzoeksjournalistiek en laat het verplichte carrière-overzicht, bespiegelingen over hoe de entertainmentindustrie z’n eigen sterren helemaal kan opvreten of een portret van de doldwaze #FreeBritney-beweging achterwege. Dit is de achterkant van het gevecht tussen Britney Spears en haar curatoren, waarvan haar eigen vader het gezicht is geworden. Die opponenten komen overigens niet aan het woord in deze krachtige film. Net als de zangeres zelf.

Natuurlijk, zou je bijna zeggen.