Tag: buitenlandse

‘We sterven liever dan dat we ons overgeven aan de Russen.’ Het is zo’n typisch onverzettelijk statement dat je verwacht van een burgemeester in oorlogstijd, zoals Vitali Klitsjko van de Oekraïense hoofdstad Kyiv. Sinds de Russische aanval op Oekraïne in het voorjaar van 2022 ligt ‘zijn’ stad onder vuur.

Het is overigens ook een statement dat je verwacht van een voormalig wereldkampioen boksen, zoals diezelfde Vitali Klitsjko. Samen met president Volodymyr Zelensky en Klitsjko’s jongere broer Vladimir, eveneens oud-wereldkampioen boksen en al net zo actief in de strijd tegen Rusland, vormt hij het gezicht van het Oekraïense verzet tegen de agressie van Vladimir Poetin. Als mannen van stavast laten de Klitsjko’s, die nooit tegenover elkaar in de ring stonden, zich beslist niet zomaar knock-out slaan.

Vitali Klitsjko’s relatie met Zelensky is alleen ijzig, blijkt al snel in de documentaire Klitschko: More Than A Fight (99 min.) van de Britse regisseur Kevin Macdonald. Tijdens zijn carrière als komiek heeft de Oekraïense president Klitsjko menigmaal te kakken gezet. Als een interviewer in de winter van 2022 aan hem vraagt hoe hun relatie is, antwoordt Klitsjko zuinig. ‘Er is geen relatie’, zegt hij met een uitgestreken gezicht. ‘Ik heb hem de hele oorlog niet gezien. Nou ja, wel op televisie natuurlijk.’

Als topsporter deed Vitali Klitsjko zijn eerste ervaringen op met het vrije westen. Hij dronk er cola. Geweldig! ‘Ze hebben je meegenomen naar een stad die speciaal is gebouwd om buitenlanders te rekruteren’, probeerde z’n vader, Sovjet-militair Vladimir, koud water te gooien over het enthousiasme van z’n zoon. ‘Ik zei: pap, dat is niet waar’, herinnert Vitali zich. ‘Maar m’n vader liet zich niet overtuigen.’ Pas later, toen het IJzeren gordijn allang z’n glans was kwijtgeraakt, verloor ook hij z’n geloof in de Sovjet-droom.

Macdonald verbindt het heden en verleden voortdurend met elkaar in dit urgente portret. Ruim een jaar volgt hij Vitali Klitsjko’s uitdagingen als burgemeester van Kyiv. Tussendoor maakt hij uitstapjes naar de sportcarrière van zijn protagonist, die in eigen land begon als kickbokser en daarna naam maakte als bokser en – net als zijn broer Vladimir – wereldkampioen werd in het zwaargewicht. Tijdens de Maidan-revolutie van 2014 begon Klitsjko zich ook als politicus te manifesteren.

In zijn hoedanigheid van burgervader probeert hij nu Kyivs inwoners te beschermen en ondersteunen. Tegelijk wachten Klitsjko ook buitenlandse verplichtingen. Samen met zijn broer reist hij de halve wereld rond om steun te vergaren voor Oekraïne, waarbij er onderweg nog een paar bokshandschoenen worden geveild voor de goede zaak. ‘U moet goed begrijpen: we verdedigen niet alleen ons land’, houdt hij daarnaast Europese burgemeesters, waaronder Sharon Dijksma van Utrecht, voor. ‘Maar u allemaal.’

In eigen land staat hij regelmatig recht tegenover de regering van Volodymyr Zelensky. De twee politieke opponenten sparen elkaar niet, ook niet in oorlogstijd. Zelensky schuift Klitsjko in het openbaar zomaar de dood van een zevenjarig meisje in de schoenen, terwijl die beweert dat de president een soort Rusland 2.0 wil maken van Oekraïne. Het is een ontluisterend tafereel: in een land waar nationale eenheid bittere noodzaak lijkt, gaan de twee politieke kopstukken rollebollend over straat.

Deze blik op de vuile oorlog die binnen het strijdende Oekraïne wordt uitgevochten, is één van de troeven van dit boeiende portret, waarin ook Klitsjko’s moeder Nadeshda, zoons Yegor-Daniel en Max en ex-vrouw Natalia aan het woord komen. Toen Rusland op 24 februari 2022 Oekraïne binnenviel, waren de twee echtelieden, zonder dat de buitenwereld dit wist, verwikkeld in een scheiding. Ook daardoor liet Klitsjko zich niet knock-out slaan. Zoals het cliché dan luidt: het land en de plicht riepen.

En die roepen, ruim tweeënhalf oorlogsjaren later, nog altijd voor Vitali Klitsjko, de boksende burgemeester van Kyiv.