Helmut Boeijen misdaad, recht, seksueel geweld

De Verdediging Van Robert M.

Wim Anker (l) en Tjalling van der Goot (r) / Maria Mok en Meral Uslu

De boze en bedreigende voicemailberichten, e-mails en brieven die binnenkomen bij het advocatenkantoor van Wim en Hans Anker laten er geen misverstand over bestaan: het wordt de Friese tweelingbroers bepaald niet in dank afgenomen dat ze De Verdediging Van Robert M. (90 min.) op zich hebben genomen. En menige afzender kan daarbij nauwelijks onderscheid maken tussen de verdachte en zijn pleitbezorgers.

In de openingsscène van deze observerende film van Meral Uslu en Maria Mok over de grootste zedenzaak uit de Nederlandse geschiedenis heeft Wim Anker buiten bij de Penitentiaire Inrichting te Vught nog aan enkele meisjes uitgelegd hoe belangrijk het is dat zelfs de verdachten van de meest gruwelijke daden adequate juridische bijstand krijgen. Het is in Nederland bovendien de rechter, betoogt hij, die bepaalt of een verdachte ook daadwerkelijk schuldig is.

Om hun cliënt, die wordt beschuldigd van ernstig seksueel misbruik van tientallen (zeer) jonge kinderen en het verspreiden van kinderporno, optimaal te kunnen verdedigen, moeten Wim Anker en zijn collega Tjalling van der Goot zich door een enorm strafdossier werken, schokkend beeldmateriaal bekijken dat is gemaakt door Robert M. en zijn echtgenoot Richard van O. en de vernietigende publieke opinie over alles wat met pedofilie heeft te maken trotseren.

‘Een hele dag Robert M., dat trek ik niet’, stelt Van der Goot, die zich in eerste instantie wat heeft verkeken op de omvang en zwaarte van het dossier, als ze enige tijd onderweg zijn. ‘Ik ben na een halve dag in de zeden echt wel klaar.’ Tegelijkertijd is hun cliënt, die veelal in isolatie verblijft, somber en moedeloos. Als protest tegen het feit dat hij tijdens zijn detentie wordt blootgesteld aan cameratoezicht, gaat hij zelfs in honger- en dorststaking.

Anker en Van der Goot proberen hem een hart onder de riem te steken, terwijl ze de zaak zelf ook fysiek en mentaal ‘loodzwaar’ vinden. Uslu en Mok, die eerder het bijzonder boeiende tweeluik Anker & Anker (2010) maakten en later Wim Anker zouden volgen in De Zaak Gebroeders R. (2018), brengen de worsteling die schuilgaat achter hun professionele attitude sober maar uiterst doeltreffend in beeld. Daaruit spreekt pure plichtsbetrachting: ‘it’s a dirty job but somebody’s gotta do it.’

Ondanks – of juist vanwege – de volkswoede die deze zaak losmaakt, verdient Robert M. een messcherpe verdediging. ‘Met als mogelijk resultaat dus dat die man op vrije voeten komt?’ vertolkt Bløf-zanger Pascal Jakobsen het ‘gesundes Volksemphinden’ in de talkshow Pauw & Witteman. ‘U zegt eigenlijk – en u bent niet de enige die dat zegt – verdediging, doe het niet, in het belang van de samenleving’, antwoordt Tjalling van der Goot. Emotioneel kan hij de vraag wel begrijpen, maar als advocaat zet hij de knop om: oordelen is niet zijn taak.

‘Kunt u dan slapen?’ wil Jakobsen nog weten. ‘Ik kan wel slapen, ja’, antwoordt Van der Goot, wellicht ook een beetje tegen zichzelf. Via hem en zijn gedreven confrère Wim Anker toont deze nog altijd urgente documentaire uit 2013 hoe lastig het is voor advocaten om in dit soort gevoelige zaken ‘gewoon’ hun werk te doen. Zeker als bestuurders, politici en opinieleiders, zoals bij de zaak rond Robert M., ongegeneerd meesurfen op de golven van emotie die op zo’n moment door Nederland gaan.

Helmut Boeijen bergbeklimmen, egodocu, extreme sport, familie, Jaaroverzicht 2022, sport, wintersport

Torn

Disney+

Heb jij kínderen? De andere klimmers konden het nauwelijks geloven. Daarvoor moest je toch een verantwoordelijk leven leiden? En dat leek lastig te verenigen met het bedwingen van de hoogste bergtoppen van de wereld. Toch was dat precies wat Alex Lowe deed. Samen met zijn vaste partner Conrad Anker behoorde hij zelfs tot de absolute wereldtop. Tot die ene fatale dag in Tibet, 5 oktober 1999.

Ruim twintig jaar later kijkt zijn oudste zoon Max Lowe, die tien was toen Alex plotseling verdween, samen met zijn moeder Jennifer en jongere broers Sam en Isaac terug op het leven van zijn illustere vader. Waarbij onvermijdelijk de vraag opspeelt of dat klimmen nu werkelijk belangrijker was dan zijn gezin? En hoe nabestaanden vervolgens moeten omgaan met het antwoord op die vraag?

Max bekijkt in Torn (92 min.) beelden van de laatste expeditie van de man waaraan hij en zijn broers slechts beperkt herinneringen hebben. Hij vraagt zijn maat Conrad bovendien om te vertellen wat hij nog weet van die tragische trip, toen ze werden overvallen door een helse lawine. Wat ging er in zijn vader om tijdens de laatste dagen en uren van zijn leven? Dacht hij nog aan hen?

Max Lowe’s persoonlijke zoektocht brengt hem in de tweede helft van deze intieme, intense en erg ontroerende film op precair terrein, als hij exploreert hoe zijn familie omgaat met wat zijn vader heeft achtergelaten. Welke plek kan Alex nog spelen in het leven dat voor hen gewoon verder gaat? En kan iemand ooit de plek innemen van deze geïdealiseerde ouder, die elke dag meer op ‘Superman’ begint te lijken?

Voor de emotionele afwikkeling van dat zeer persoonlijke proces begeven Max Lowe en zijn familie zich naar de plek waar alles begon en eindigde: Shishapangma in Tibet. Daar kunnen ze afscheid nemen van de man die al ruim twintig jaar over hun schouder meekijkt terwijl zij er samen, in zijn geest, het beste van proberen te maken.

Helmut Boeijen geweld, misdaad, vluchtelingen

De Zaak Gebroeders R.

KRO-NCRV

‘Dit is het leven wat wij gekozen hebben’, zegt de stem op vertrouwelijke toon. ‘Je wordt niet zomaar rijk. En als wij eenmaal rijk zijn, dan mag je best een beetje arrogant zijn, weet je wel.’ Aan het woord zijn de gebroeders R. Ze worden verdacht van drie geruchtmakende roofmoorden, in Drenthe in 2012.

Het onderzoeksteam van het Openbaar Ministerie meent een motief te hebben gehoord in de stiekem gemaakte geluidsopnames van de verdachten: geld. Ze horen er ook een gevaar op recidive in. In de woorden van de broers weerklinkt in elk geval geen berouw. Dit is moord in koelen bloede, daarover zijn de aanklagers het snel eens. Op mensen die bij toeval op het verkeerde moment op de verkeerde plaats waren.

De advocatenteams van Admilson en Marcos R., waaronder de befaamde Wim Anker, zien tegelijkertijd mogelijke verzachtende omstandigheden; de broers zijn geadopteerd vanuit Brazilië. Zijn ze daardoor misschien getraumatiseerd? En heeft Admilson tijdens zijn uitzending naar Afghanistan als militair wellicht PTSS opgelopen en is dat dan de oorzaak van de ‘explosie van geweld’, die niemand zag aankomen?

Maria Mok en Meral Meslu, die eerder films maakten over de Friese advocatentweeling Anker en  hun verdediging van de beruchte zedendelinquent Robert M., zetten de voorbereidingen van de aanklagers en verdedigers op de rechtszaak recht tegenover elkaar in De Zaak Gebroeders R. (60 min.) en werken zo toe naar de zitting waarbij wordt beslist of de broers (levenslang) achter slot en grendel moeten of toch worden behandeld voor een psychiatrische stoornis.

Hun aanpak is sober: geen interviews, muziek of mooifilmerij. Mok en Uslu registreren als een vlieg op de muur, brengen de zaak terug tot zijn essentie en presenteren die zonder enige opsmuk. Bijzonder is daarbij hoeveel toegang het filmende duo heeft gekregen. Ook de gesprekken van de beide verdachten met hun advocaten, tijdens een observatie in de gevangenis in Vught, zijn gewoon gefilmd. Daar zit de meerwaarde van deze tot het bot uitgeklede documentaire, die de achterkant van een gruwelijke drievoudige moord treffend in beeld brengt.

Dat we deze film ook te zien krijgen, is overigens geen vanzelfsprekendheid. De uitzending is een paar keer uitgesteld omdat de zaak nog liep. Bovendien heeft het Openbaar Ministerie na bezwaren van de nabestaanden de medewerking aan de documentaire ingetrokken en via een kort geding tevergeefs geprobeerd om het gebruik van de beelden van het OM, dat toen nog gewoon meewerkte aan de film, te verbieden.