Helmut Boeijen gezondheid, kunst & cultuur, muziek, popmuziek, rock

De Earring & Ik

NTR

Toen gitarist George Kooymans werd gediagnosticeerd met de slopende ziekte ALS, viel plotseling het doek voor Golden Earring. Enkele jaren na dat gedwongen afscheid is er nog altijd geen definitieve documentaire over de grootste Nederlandse rockband. De Earring & Ik (55 min.) heeft die pretentie ook niet. De film van Yael Vinckx en Joris Postema beperkt zich tot het afscheidsconcert dat de fans onlangs voor de band gaven, omdat die zelf nooit een afscheidsoptreden heeft kunnen geven.

Dat idee van een fanconcert, uitgevoerd op 30 september 2024 in Rotterdam Ahoy, is natuurlijk geleend van Rockin’1000, een hartveroverend initiatief uit 2015 om met duizend muzikanten het Foo Fighters-liedje Learn To Fly uit te voeren en zo Dave Grohl en zijn band te verleiden om in de Italiaanse stad Cesena te komen optreden. Die actie vormde uiteindelijk de basis voor een nog altijd lopende concertreeks en de onweerstaanbare feel good-documentaire We Are The Thousand (2020).

Deze collageachtige docu over, voor en ook een beetje mét Golden Earring doet tevens denken aan de fanfilm Springsteen & I, waarin aanhangers van ‘The Boss’ verhalen over hun bijzondere band of ervaring met Bruce, en het ontstaan van The PoguestrA, een internationale tributeband voor de Ierse folkgroep The Pogues die in de Coronajaren via YouTube begon te musiceren. Zulke loffelijke initiatieven tonen nog maar eens, ten overvloede, de onverwoestbare verbindende kracht van muziek aan.

De Earring & Ik trekt die lijn moeiteloos door. Vader Harry en zoon Sydney gaan bijvoorbeeld samen hun liefde voor de Haagse rockband delen in Ahoy. Bassist Herbert heeft een ‘dikke connectie’ met zowel de Earring als ALS. En Noah speelt mee als eerbetoon aan zijn verongelukte vriend Haron, waarvan moeder Helma dan weer op de tribune zit. Daar neemt ook weduwnaar John plaats – tenminste, als hij niet gewoon gaat staan en in gedachten danst met z’n geliefde Judith.

Stuk voor stuk hebben ze hun eigen herinneringen aan Golden Earring. De zussen Winy en Yvonne kunnen zich bijvoorbeeld nog goed voor de geest halen hoe de band vroeger bij het café van hun ouders in Zoeterwoude repeteerde. Later verzorgde hun vader regelmatig de catering bij de groep. Toen hij na een lang ziekbed overleed, kwamen gitarist George Kooymans en bassist Rinus Gerritsen naar zijn begrafenis en lag er ook een enorm bloemstuk namens de band. ‘Dat was heel mooi en lief.’

In zekere zin wordt deze film van Yael Vinckx en Joris Postema zo wel degelijk de ultieme Golden Earring-docu. Want is, als puntje bij paaltje komt, wat muziek dóet niet veel belangrijker dan met welke single een groep doorbrak, wie wanneer en waar in en uit de band ging en – zeker – wie er welk lijntje snoof van de billen van een doorgedraaide groupie? Deze film is een eerbetoon aan de zeggingskracht van Golden Earring. En die heeft, ook na het einde van de band, nog niets aan kracht ingeboet.

Helmut Boeijen politiek

Mitt

Netflix

‘Contrary to fake news posts, I am not the surprise guest at the DNC tonight’, meldt Mitt Romney via zijn social media-accounts tijdens de Democratische Conventie, waarbij Kamala Harris is gekozen tot kandidaat voor het presidentschap. ‘My guess is that it will be Beyoncé or Taylor Swift. So disappointing, I know!’ Anno 2024 is de suggestie niet eens zo vreemd: Romney op het verkiezingsfeestje van de tegenpartij. In de afgelopen jaren heeft hij zich nadrukkelijk gemanifesteerd als een onafhankelijke denker en tegenstander van de Republikeinse president(skandidaat) Trump. Een stem van redelijkheid, in de woestenij die ‘The Donald’ rondom zich heeft gecreëerd.

Hoe anders was zijn imago in 2012 toen Mitt (93 min.) zelf de presidentskandidaat was van de Republikeinse partij. En zeker na het eerste debat, toen hij de zittende Democratische president Barack Obama meermaals aan het wankelen bracht, leek hij ook een serieuze kans te maken op het hoogste ambt van de Verenigde Staten. In deze campagnedocu van Greg Whitely is te zien hoe Romney daar zelf ook echt tot het allerlaatste moment in bleef geloven. ‘Heeft er trouwens iemand een telefoonnummer van de president?’ vraagt de kandidaat enigszins onbeholpen, als op verkiezingsdag duidelijk wordt dat hij het onderspit gaat delven, aan zijn medewerkers. ‘Wat zeg je tijdens een concessie-speech?’ Alsof hij daar nog nooit eerder over heeft nagedacht.

Na deze openingsscène gaat de documentaire zes jaar terug in de tijd, naar december 2006, als Mitt Romney tijdens een skitrip met zijn familie de voor- en nadelen van een politieke carrière tegen elkaar afweegt. Tijdens zijn eerste poging om president te worden in 2008 zal hij ‘t afleggen tegen zijn partijgenoot John McCain. De campagne, en bijbehorende aanvallen op wie hij is en waar hij voor staat, vallen hem en zijn familie duidelijk zwaar. Vreselijk!, aldus zijn zoon Matt, die heel even zijn campagnemasker afzet voor de interviewer. ‘Is het dit waard?’ Dit gaan ze zo nooit meer doen, lijkt de consensus. ‘Als dit voorbij is, dan heb ik naam gemaakt’, constateert Romney zelf met de nodige zelfspot. ‘Mensen zullen weten wie ik ben en waar ik voor sta: de draaiende Mormoon.’ Matt vult aan: ‘De vent die alles zegt en doet om maar gekozen te worden.’

Vier jaar later – Mitt is dan dik een half uur onderweg – mengt de zoon van presidentskandidaat George Romney (1968), voormalige gouverneur van Massachusetts, organisator van de Olympische Winterpelen van 2002 in Salt Lake City en topondernemer/roofkapitalist (Bain Capital) zich toch weer in de strijd. Greg Whitely stapt dan in na de voorverkiezingen, als Mitt Romney tijdens de Republikeinse conventie van 2012 op het schild is gehesen als presidentskandidaat. Ook de uitslag van ‘s mans tweede campagne staat op voorhand vast. De meerwaarde van deze documentaire uit 2014 zit hem in de enorme toegang die Whitely heeft gekregen tot de kandidaat en zijn directe entourage, ook direct voor en na debatten.

Waar in de klassieke campagnedocu The War Room (1993), over de weg naar het presidentschap van Bill Clinton, de kandidaat veelal buiten beeld blijft en de focus ligt op zijn campagneleiders James Carville en George Stephanopoulos, concentreert Mitt zich juist op de familie Romney – en blijven de politieke machinaties dus veelal buiten beeld. Geen slinkse trucs of opzichtig gekonkel dus – als die er al waren – maar zicht op de mens achter de politicus. Een fatsoenlijke familieman. Glad en ambitieus, maar ook sociaal, zelfkritisch en humorvol. Met oog voor de mensen om zich heen, zoals zijn vrouw Ann die kampt met gezondheidsproblemen, en met hen biddend voor een goede uitslag. ‘Mijn tijd op het podium zit erop, jongens’, zegt Mitt Romney gedecideerd, als duidelijk is dat hij ook deze verkiezingen niet gaat winnen. ‘Ik ben blij met de tijd die me gegeven is, maar mijn tijd zit erop.’

Dat is echter buiten zijn eigen geldingsdrang gerekend. In 2018 stelt hij zich namens de staat Utah toch weer kandidaat voor de Senaat en wordt hij ook daadwerkelijk gekozen als senator. Dit jaar zit zijn eerste termijn erop. Mitt Romney heeft besloten om zich niet opnieuw verkiesbaar te stellen. Zou hij zich op 77-jarige leeftijd dan toch echt gaan terugtrekken uit het openbare leven?

Helmut Boeijen functiebeperking, gezondheid, lichamelijke beperking

Introducing, Selma Blair

Nadat ze zich eerst vol zelfspot heeft opgetut, even lekker met een plastic speelgoedhandje heeft zitten geinen en vervolgens behoedzaam op haar hoge hakken – en met een opvallende wandelstok – de trap is afgelopen, begint Selma Blair in een gemakkelijke rode fauteuil te vertellen over haar leven.

‘We hebben nog lang genoeg om dood te zijn’, zegt ze. ‘En ik ben zo lang bezig geweest met mezelf te doden, verdoven of dissociëren. Met uitzoeken hoe het leven werkt door halfdood te zijn. Nu wil ik anderen gewoon helpen om zich beter te voelen.’ En dan, als ze wil doorgaan met haar relaas, begint haar stem te trillen, verkrampen haar handen en komen er nauwelijks nog verstaanbare woorden uit haar mond.

Het is een indringende openingsscène: hier manifesteert zich de aandoening die Blair sinds enkele jaren definieert. In augustus 2018 kreeg ze na aanhoudende klachten de diagnose Multiple Sclerosis. De Amerikaanse actrice was op dat moment 46 jaar oud. Het leven zoals ze dat tot dan toe had gekend en dat haar had gebracht in Hollywood-hits als Cruel Intentions, Hellboy en Legally Blonde was voorbij.

Voor haar lag nu een onbestemde toekomst. Enkele maanden na de onheilstijding trad ze ermee naar buiten. ‘Ik ben gehandicapt’, schreef Selma Blair op Instagram. ‘Ik val soms. Ik laat dingen vallen. Mijn geheugen is wazig. Mijn linkerkant vraagt om richtingaanwijzingen van een kapot navigatiesysteem. Maar ik hoop dat ik wat hoop aan anderen kan geven. En zelfs aan mezelf.’

In de zomer van 2019 begint Blair aan het proces dat de basis vormt voor Introducing, Selma Blair (98 min.). Regisseur Rachel Fleit volgt haar terwijl ze zich onderwerpt aan een stamcelbehandeling. Die heeft tot doel om haar echt te genezen van de ziekte, die met medicijnen alleen kan worden vertraagd. Eerst krijgt de Amerikaanse bekendheid chemotherapie, daarna wordt bekeken of ze in aanmerking komt voor transplantatie.

Het hele proces, waarin de hoofdpersoon zich erg kwetsbaar toont, wordt vastgelegd, onder andere met een videodagboek. Tussen de behandelingen door blikt ze terug op een leven, dat haar nog weinig echt geluk lijkt te hebben gebracht. Eigenlijk is er maar één reden dat ze per se door wil: zoon Arthur, die vanwege haar behandeling tijdelijk bij zijn vader is ingetrokken.

Introducing, Selma Blair is de intieme weerslag van hoe zijn dappere moeder zich door diepe dalen moet worstelen, in de hoop nog eens bergtoppen te kunnen beklimmen. Of gewoon te overleven, als de vrouw die ze is geworden.

Helmut Boeijen gezondheid, IDFA 2019, wetenschap

MS

‘Ik wil die puzzel oplossen’, zegt de ambitieuze neurowetenschapper Jeroen Geurts tegen schrijfster Lineke van den Boezem, die tegenover hem heeft plaatsgenomen. ‘Jij hebt die ziekte in je. Die zit in jou. Jij wil die puzzel ook oplossen.’ Ze kunnen (en mogen ook) niet zonder elkaar, de onderzoeker die speurt naar de oorzaak van de aandoening Multiple Sclerose (MS) en de vrouw die de gevolgen daarvan dagelijks aan den lijve ondervindt.

In de documentaire MS (54 min.) probeert Suzanne Raes met behulp van een insiders- en outsidersblik de gevreesde ziekte te doorgronden. Lineke kan Jeroen vertellen hoe dat is als je nauwelijks meer op schoenen met hak kunt lopen – een treffend beeld, van een vrouw die uiteindelijk niet meer op haar benen kan blijven staan, dat echt beklijft.

Hij kan die symptomen dan weer vanuit wetenschappelijk oogpunt verklaren en van een achtergrond en toekomstperspectief voorzien. Samen moeten ze ervoor zorgen dat neurowetenschapper en ervaringsdeskundige dezelfde taal blijven spreken en – een stokpaardje van Geurts – dezelfde metaforen gebruiken. Zo is het brein volgens hem eerder te vergelijken met een zwerm vogels dan met een traditionele computer.

Raes verrijkt deze perspectieven met een wirwar van zinnenprikkelende beelden, waarmee de ziekte wordt gevisualiseerd. Daarnaast portretteert ze de levens van Geurts en Van den Boezem, die door een tragische speling van het lot samen zijn gekomen. Waarbij de één overweegt om in Portugal een behandeling met Vitamine D te gaan doen, terwijl de ander op een congres juist constateert dat die remedie zijn beste tijd toch echt heeft gehad.

Het is de tegenstelling tussen hoop en geloof enerzijds en wetenschappelijk bewijs anderzijds, die in dit boeiende dubbelportret treffend over het voetlicht wordt gebracht.