Elke cyclus weer kan een emotionele rollercoaster worden. Een tocht van het donker naar het licht – en weer terug. Van en naar de eisprong. En het begint, zo heeft deze man zich laten vertellen, als je er eigenlijk nog niet klaar voor bent. Tenminste, mentaal. Het lichaam vertelt alleen een ander verhaal – en legt de rest zijn wil op.
In de korte film Hormonaal (22 min.) laat Pien van Grinsven enkele Nederlandse vrouwen hún verhaal doen over de eerste menstruatie, het ongemak, emotionele instabiliteit, culturele verschillen, anticonceptie en de nadelen daar weer van. Zij blijven buiten beeld. Ín beeld is intussen performer en theatermaker Bodine Sutorius te zien. Zij wervelt langs alle deelonderwerpen van de hormonale cyclus die het dagelijks leven van vrouwen in meer of mindere mate beheerst.
Ze wordt ongesteld, gaat naar de dokter en twijfelt in de supermarkt over welke chips ze nu weer zal kopen. En ze wendt zich rechtstreeks tot de kijker, drukt haar emoties uit in korte danssequenties en doceert. ‘We weten heel goed wat hormonen doen met de baarmoeder’, vertelt Bodine bijvoorbeeld aan een groep studenten in collegebanken, waarvan er een aantal verdacht veel op haarzelf lijken. ‘Maar we weten niet precies wat ze doen met de hersenen en met de rest van het lichaam.’
Speels maakt Van Grinsven zo een onderwerp inzichtelijk en invoelbaar, dat weliswaar alledaags en van alle tijden is, maar daarom nog niet vrij van taboes.
Die brief vergeet ze nooit meer. Het was een lijvig schrijven. De uitgeverijen die ze tot dan toe een manuscript had gestuurd maakten zich er doorgaans met een Jantje van Leiden vanaf. Dit was echter andere koek. Die kennis van haar echtgenoot, een succesvolle kinderboekenschrijver, was er eens goed voor gaan zitten. Halverwege had hij een zin vetgedrukt: So get a fresh hanky out and sit back for your first lesson as a would-be pro. De boodschap was Judy Blume toen al wel duidelijk: ze kon er he-le-maal niets van. Wat ze, toch weer hoopvol, had doorgestuurd, werd door hem genadeloos afgeserveerd.
Ze werd er strijdbaar van, vertelt ze in het portret Judy Blume Forever (97 min.). ‘Ik zal die vent eens wat laten zien!’ En de rest kan dus, ook als je in de jaren zestig bent begonnen als een doorsnee Amerikaanse huismoeder, geschiedenis worden: met klassiekers zoals Are You There, God? It’s Me, Margaret, Fudge en Blubber groeide ze uit tot de succesvolste Amerikaanse (kinderboeken)schrijfster. Een vrouw die als geen ander de taal sprak van pubers, opgroeiende meisjes in het bijzonder. Niet alle volwassenen waren daarover meteen enthousiast. ‘Wanneer ga je nu eens een echt boek schrijven?’ zeiden kennissen tegen haar, herinnert ze zich in deze film van Davina Pardo en Leah Wolchok.
Intussen werd ze overspoeld door brieven van tienermeisjes, die allerlei praktische vragen voor haar hadden. ‘Dear Judy’, begonnen die dan en daarna volgden vragen over borsten, menstruatie en seks. ‘Je hebt misschien gemerkt dat ik problemen op jou afreageer’, leest Lorrie Kim, die al sinds haar negende met Blume schrijft, bijvoorbeeld voor uit één van haar eigen brieven. ‘Ik kan tegen niemand anders praten. Eerst schreef ik in mijn dagboek, maar iedereen blijft dit lezen.’ Even later laat Kim trots de eerste van vele brieven zien dat ze van die beroemde schrijfster heeft ontvangen. ‘Wat een mooie brief. Zit je echt in groep zes? Je klinkt ouder.’ Waarna Blume steevast een optimistische levensles liet volgen.
Als deze film wat al te braaf dreigt te worden, bereikt die het einde van de jaren zeventig waarin de dan al tweemaal gescheiden Judy Blume een boek voor volwassenen schreef, het onstuimige Wifey. Daarna begon er met het aantreden van de Republikeinse president Ronald Reagan een conservatieve wind in haar land te waaien. De activiste Phyllis Schlafly pleitte bijvoorbeeld ronduit voor het verbannen van Blume-boeken uit scholen en bibliotheken, een sentiment dat tegenwoordig opnieuw flink opspeelt en in Nederland bijvoorbeeld al heeft geresulteerd in een hetze tegen kinderboekenschrijver Pim Lammers en ophef rond de Week van de Lentekriebels van het expertisecentrum seksualiteit Rutgers.
Daarmee krijgt Judy Blume Forever – opgeleukt met kleurrijk gevisualiseerde boekfragmenten, enkele bekende fans zoals schrijfster, regisseur en actrice Lena Dunham, comedian Samantha Bee en actrice Molly Ringwald en Blume’s vakzusters Mary H.K. Choi, Jacqueline Woodson en Tayari Jones – het kartelrandje en de urgentie die de documentaire dan ook wel even kan gebruiken. Verder is het een lieve en toch relevante film. Over een vrouw die jonge meisjes een eigen stem heeft gegeven in de Amerikaanse literatuur, waardoor ze zichzelf en de wereld beter konden begrijpen.
De DocUpdate 