‘Hierbinnen is het geweldig’, zegt een jonge Iraanse vrouw. ‘Buiten is het stomvervelend.’ Zij heeft echter pech: haar straf zit er inmiddels op. Ze mag hooguit nog eens op bezoek komen in de jeugdgevangenis, waar haar vriendinnen nog altijd hun straf uitzitten en gezellig een spelletje Hints doen of elkaar met een waterslang natspuiten.
Het lijkt de omgekeerde wereld in Sunless Shadows (73 min.). In de gevangenis kunnen de jeugdige moslima’s oprecht van hun leven genieten, terwijl de buitenwereld hen voortdurend allerlei beperkingen oplegt. Dat leefklimaat heeft hen ook gebracht tot de wanhoopsdaad waardoor ze ooit in de cel zijn verdwenen: moord op een man. Hun echtgenoot, zwager of vader. Vaak in samenwerking met een zus of moeder. Die laatsten zitten er vaak veel minder florissant bij: ze verblijven in een normale gevangenis, wachtend tot de doodstraf wordt voltrokken.
Documentairemaker Mehrdad Oskouei gaat met de jonge vrouwen in gesprek en geeft hen tevens de kans om een videoboodschap in te spreken. Voor hun familieleden, medeplichtigen óf het slachtoffer. ‘Ik dwong mezelf om met jou te trouwen, ook al was ik nog maar twaalf jaar oud’, zegt een vrouw bijvoorbeeld tegen Hossein, de echtgenoot die ze doodde. ‘Ik geef toe dat ik in eerste instantie niet van je hield. Ik wilde gewoon ontsnappen aan de hel die mijn ouders ‘thuis’ noemden.’ Even later, mismoedig: ‘Helaas bleek jij niet degene die ik nodig had.’
In alle verhalen klinkt de benarde positie van Iraanse vrouwen door. Het is opmerkelijk hoe open ze daarover spreken met ‘oom Mehrdad’. Hij legt tevens vast hoe de meisjes elkaar in een gefingeerd groepsgesprek het vuur aan de schenen leggen: in hoeverre hebben ze hun positie aan zichzelf te danken en zijn ze eigenlijk wel solidair met elkaar? Intussen wordt het wel degelijk voorstelbaar dat deze jonge vrouwen eigenlijk niet eens zo ongelukkig zijn met het feit dat ze ‘de beste jaren van hun leven’ achter slot en grendel doorbrengen.
De DocUpdate 