Helmut Boeijen familie, misdaad

The Secrets We Bury

HBO Max

Vader George ging begin jaren zestig een spreekwoordelijk pakje sigaretten halen en kwam dus nooit meer terug. Moeder Dorothy verving hem al snel met een man uit de buurt, ene Richard Darress. Geen leuke vent, volgens haar kinderen. Ruim een halve eeuw later vragen Mike Carroll, zijn oudere broer Steve en hun zus Jean zich nog altijd af wat er toch is geworden van hun vader, de Korea-veteraan George Carroll. ‘Geen goeie kerel’, aldus hun moeder, de alom geliefde ‘Dotty’. Zij liet echter niet los of ze misschien toch meer wist over wat er met hem was gebeurd.

Jongste zoon Mike oogt tegenwoordig als een klassieke, nét iets te zware ‘all American guy’. Hij is altijd in het ouderlijk huis in Long Island blijven wonen, heeft daarvan een klassieke hoardersplek gemaakt en wordt nog steeds geplaagd door The Secrets We Bury (89 min.). Het zal uiteindelijk duren tot 31 oktober 2018 voordat er klaarheid komt in de zaak van hun vermiste vader. En ook dan staan er, zoals dat gaat in true crime-producties, nog heel wat vragen open. Over sommige antwoorden valt, zoveel jaar na dato, ook alleen te speculeren. Wie waarvan wist, bijvoorbeeld. En waar te graven.

Regisseur Patricia E. Gillespie loopt al deze kwesties gestructureerd af in deze gedegen docu, inclusief de rol van een helderziende in het ontdekken van wat er is gebeurd. Ze speelt ondertussen gedurig met spanning en verrassing, zet de ontwikkelingen in de zaak geroutineerd naar haar hand en ‘leukt’ de boel dan nog op met een spannend of stemmig muziekje. Gaandeweg wordt duidelijk dat het antwoord op alle vragen dicht bij huis is te vinden. Dan is ook al helder hoeveel schade het jeugdtrauma van de Carrolls, en de geheimen die daar nog achter vandaan komen, heeft veroorzaakt in hun levens.

Helmut Boeijen discriminatie, geschiedenis, Movies That Matter 2023

A Story Of Bones

A Story Of Bones / VPRO

Iedereen op Sint-Helena kent het verhaal van Napoleon Bonaparte. De Franse generaal en dictator (1769-1821) sleet de laatste zes jaar van zijn leven op het eiland in de Atlantische oceaan, zo’n tweeduizend kilometer ten westen van Afrika. Zijn graf geldt nog altijd als een toeristische attractie. Maar wat weten de eilanders en hun bezoekers van de slaven die ooit op hun geboortegrond werden gedropt en die daar nog altijd zijn begraven? En stammen ze zelf misschien van hen af?

Op het eiland, onderdeel van het Verenigd Koninkrijk, zijn slachtoffers terecht gekomen van de zogenaamde ‘Middle Passage’, de gevaarlijke route waarmee in de afgelopen eeuwen ruim drie miljoen slaven van Afrika naar Amerika zijn gebracht. Toen de Britten in 1807 zelf stopten met slavenhandel, begonnen ze meteen schepen van andere mogendheden tegen te houden. Die werden doorgestuurd naar Sint-Helena. Zo zijn er zo’n 30.000 Afrikanen op de Britse kolonie beland.

Ruim vijfhonderd overlevenden kwamen in een depot terecht in Rupert’s Valley en leefden daar onder beroerde omstandigheden. Ze kregen de benaming ‘Bevrijde Afrikanen’, maar mochten nooit naar huis terugkeren, zo stellen Joseph Curran en Dominic Aubrey de Vere in de serene documentaire A Story Of Bones (94 min.). Naar schatting liggen er inmiddels zeker negenduizend lijken in de vallei, grofweg het dubbele aantal van de huidige populatie van het eiland.

Als ze een vliegveld gaan aanleggen op Sint-Helena, worden deze graven onderdeel van een politieke discussie. ‘Waarom hebben we een aanvoerweg dwars door een begraafplaats gebouwd?’ vraagt Annina Van Neel, een Namibische vrouw die zich opwerpt als een belangrijke stem in dat debat en de hoofdpersoon van deze documentaire wordt. ‘Ik hoop dat het antwoord niet zo eenvoudig is als: kleur. En dat die mensen daardoor minder belangrijk zijn en waarde hebben.’

Volgens de plaatselijke historicus Phil Mercury behoort zo’n houding echter tot de erfenis van het kolonialisme. ‘If you’re white, you’re alright’, zegt hij. ‘If you’re brown, stick around. If you’re black, step back.’ Sinds 2008 zijn er 325 lichamen geborgen door archeologen. Die worden nog altijd bewaard in het voormalige cellencomplex Pipe Store in Jamestown. ‘Dat is een gevangenis, geen rustplaats’, zegt een vrouw fel tijdens een informatiebijeenkomst voor de plaatselijke gemeenschap. 

‘Dit is veel meer dan een stapeltje oude botten’, stelt de gedreven lokale politicus Cruyff Buckley. De lichamen moeten opnieuw worden begraven en daarbij net zo zorgvuldig worden behandeld als Napoleon, vinden Van Neel en haar medestanders, die in contact komen met geestverwanten in de Verenigde Staten. Daar worden, getuige bijvoorbeeld een thematisch verwante film als Descendant, soortgelijke initiatieven genomen om in het reine te komen met de slavernijgeschiedenis.

Dit is een moeizaam en kwetsbaar proces, zo is ook in Nederland al gebleken, dat in deze film delicaat in beeld wordt gebracht. Annina Van Neel moet onderweg de nodige teleurstellingen incasseren. ‘Black Lives dón’t matter’, concludeert ze op een gegeven moment gefrustreerd. ‘End of story.’ En dan zet de strijdbare activiste zich toch weer schrap. Want dit project is groter dan zijzelf. En dat brengen Curran en Aubrey de Vere in A Story Of Bones zeer treffend over het voetlicht.

Helmut Boeijen dood

Alternate Endings: Six New Ways To Die In America

Alternate Endings – ANS featured image.jpg

De komende tien jaar gaan er heel veel uitvaartcentra over de kop, zegt een man op een uitvaartbeurs bij de start van deze televisiedocumentaire. Alleen de bedrijven die durven te vernieuwen zullen volgens hem overleven. In Alternate Endings: Six New Ways To Die In America (68 min.) worden alvast enkele actuele trends in beeld gebracht.

Zo kun je de as van je vader natuurlijk gewoon in een urn laten plaatsen, maar je kunt daarmee natuurlijk net zo goed een ‘memorial reef’ maken, die kan worden afgezonken in de oceaan. Op deze manier kan papa postuum alsnog een bijdrage leveren aan het behoud van de bedreigde koraalriffen, die hem zo dierbaar waren.

In een Mexicaans gezin organiseren ze verder een ‘living wake’ voor (over)(groot)vader, een groots opgezet feest in een afgehuurd zaaltje, waarbij de aanstaande overledene alvast afscheid kan nemen van familie en vrienden. Dat levert vanzelfsprekend emotionele toestanden op. Je vraagt je alleen af of die allerlaatste ontmoetingen in een intiemere setting niet veel beter tot hun recht zouden komen.

Soortgelijke kanttekeningen zijn eveneens te plaatsen bij de zogenaamde ‘space burial’. 45 rouwende gezinnen hebben geld bij elkaar gelegd om de as van hun gestorven verwanten letterlijk de ruimte in te schieten. Dat wordt natuurlijk een enorm spektakel, maar je kunt je echt afvragen of het leven letterlijk met een ‘big bang’ moet eindigen?

Deze degelijke film van Matthew O’Neill en Perri Peltz toont ook meer ingetogen manieren – minder Amerikaanse manieren, zou je bijna zeggen – om definitief vaarwel te zeggen. Een vrouw wil zichzelf teruggeven aan de natuur. Met haar familieleden zoekt ze een idyllisch plekje in het bos op, dat haar laatste rustplaats moet worden. Tijdens de natuurbegraving wordt er vervolgens een boompje op haar geplant. 

Zo stopt elk vogeltje met zingen zoals het gebekt is. Hoewel je de verschillende hoofdpersonen slechts beperkt hebt leren kennen, levert hun slotakkoord toch aangrijpende taferelen op. Zoals je bij de uitvaart van een volslagen onbekende nu eenmaal ook wel eens een traantje wilt wegpinken. Omdat de dood zo’n elementaire levenservaring is, waarvoor misschien ook niets te gek is. Al had ik, eerlijk gezegd, wel héél even mijn twijfels bij die drive thru-viewing van een overledene die in een soort vitrine lag opgebaard…