Helmut Boeijen dance, functiebeperking, kunst & cultuur, muziek, popmuziek, psychische problematiek, verslaving, zelfdoding

Avicii – I’m Tim

Netflix

Met Avicii: True Stories (2017) leek eerlijk gezegd het hele verhaal wel verteld. Een jaar na de release van deze achter de schermen-docu van Levan Tsikurshvili maakte de hoofdpersoon een einde aan zijn leven en kreeg die film het karakter van de reconstructie van een tragisch ongeluk: hoe een immens succesvolle deejay en producer al op 28-jarige leeftijd bezwijkt onder het gewicht van zijn eigen beroemdheid.

Zeven jaar na zijn dood is er niettemin Avicii – I’m Tim (97 min.), een tamelijk traditionele popdocu van Henrik Burman over Avicii. Ofwel: Tim Bergling (1989-2018), een introverte en kwetsbare Zweedse jongen, met een bijzonder talent voor het schrijven van onweerstaanbare melodieën. Hij vertelt in deze film zijn eigen verhaal, via audiofragmenten uit één van zijn laatste interviews, en wordt daarbij ondersteund door zijn ouders, vrienden en collega’s.

Die film begint bij het begin. Bijna dan: bij de echo waarbij zijn ouders Klas en Anki horen dat ze een jongetje krijgen. Dit ventje, vervolgens vervat in talloze jeugdfilmpjes, openbaart zich op de basisschool in Stockholm als een pestkop en wordt later een nerdy tiener die te veel gamet. Totdat hij zijn gevoel voor melodie ontdekt, begint samen te werken met Filip ‘Philgood’ Åkesson en een manager krijgt, Arash ‘Ash’ Pournouri, die hem in de vaart der volkeren zal opstuwen.

Met besmettelijke singles zoals Bromance en Levels bereikt Avicii pijlsnel de top van de Electronic Dance Music (EDM). Daar wordt ie al even snel gierend gek. Tim kampt met onzekerheid, angsten en depressieve gedachten, drinkt zich binnen de kortste keren een alvleesklierontsteking en raakt later verslaafd aan pijnstillers. Hij moet daardoor meerdere malen noodgedwongen een flinke pauze inlassen. Geen ramp: de jongeling heeft sowieso een bloedhekel gekregen aan touren.

In de studio is hij wél in zijn element. Daar hervindt Tim zichzelf ook, als hij de pure EDM loslaat en samen gaat werken met ‘muzikanten’. Zo durft hij zichzelf nog altijd niet te noemen. Zijn enige instrument is z’n laptop. Via fraaie studioscènes met Audra Mae (Addicted To You), Sandro Cavazza (Without You) en Incubus-gitarist Mike Einziger en de inderhaast opgetrommelde singer-songwriter Aloe Blacc (Wake Me Up) laat Henrik Burman zien hoe zijn protagonist zichzelf vindt als muzikant.

En die heeft het vermogen om anderen daarin mee te nemen. ‘Dit is zonder enige twijfel het bekendste nummer waaraan ik heb meegewerkt, vertelt Dan Tyminski bijvoorbeeld. Hij liet zich door zijn dochter overhalen om Avicii’s song Hey Brother in te zingen. ‘Ik weet nog dat ik m’n zoon van school ophaalde. Iemand zei: hee, meneer Tyminski. En toen zong een ander kind: hey brother. Drie andere kinderen begonnen mee te zingen.’ Niet veel later is er een spontaan koor ontstaan op het schoolplein.

Dat die nieuwe koers een succes zal worden, staat op voorhand echter niet vast, laat dit gedegen portret zien. Zijn debuut met vocalisten en een live-band in 2013 op het Ultra Dance Festival in Miami lijkt uit te lopen op een fiasco. Danceliefhebbers onthalen hen met boegeroep. Tim is er kapot van, maar Ash ziet zoals altijd mogelijkheden: hij bundelt de ergste Twitter-reacties en publiceert die met een link naar dat nieuwe album: luister zelf waardoor al die commotie is ontstaan. Kat in het bakkie.

Uiteindelijk ziet Avicii zich echter toch genoodzaakt om de regie terug te pakken: hij zegt z’n verplichtingen af, hoopt zichzelf te hervinden tijdens een reis rond de wereld en begint te mediteren. Met een nieuwe band maakt hij zich in 2018 bovendien op voor een muzikale doorstart, op zíjn voorwaarden. Van een tripje tussendoor naar Oman zal hij echter nooit terugkeren. Deze film heeft het antwoord op wat er daar met hem is gebeurd ook niet en doet ook geen echte poging om dat te ontdekken.

Avicii – I’m Tim concentreert zich liever op wat Tim Bergling, behalve een verslagen omgeving, heeft achtergelaten: een muzikaal erfgoed waarmee de wereld nog wel even vooruit kan, getuige ook het door Netflix meegeleverde concert Avicii – My Last Show, dat hij in 2016 gaf op Ibiza.

Helmut Boeijen dance, hiphop, kunst & cultuur, muziek, popmuziek, soul

Nile Rodgers – Secrets Of A Hit-Maker

Magellan TV

Aan zijn hand maakte Diana Ross een geweldige comeback, flirtten The Rolling Stones opzichtig met funky zwarte muziek en brak Madonna definitief door. Intussen was gitarist/producer Nile Rodgers op eigen kracht natuurlijk ook al een poplegende geworden. Met de band Chic, opgericht met zijn vaste maatje Bernard Edwards (bas), had hij in de jaren zeventig de dansvloer veroverd met een nieuw muziekgenre dat volgens sommige puristen ‘sucks’: disco.

In Nile Rodgers – Secrets Of A Hit-Maker (51 min.), een tv-docu van Marjory Déjardin uit 2015, loopt de ‘wandelende groovemachine’ uit New York, die inmiddels een oeuvre van ruim een halve eeuw heeft opgebouwd en dit jaar als bijna-zeventiger nog mocht aantreden op het Pinkpop-festival, zijn eigen loopbaan door, waarbij de ene na de andere hitsingle – van klanten zoals Sister Sledge, David Bowie en INXS – er wel voor zorgt dat het nooit saai wordt.

Rodgers, met die kenmerkende rastahaardos, laat met zijn gitaar in de hand zien hoe al die popklassiekers tot stand zijn gekomen en krijgt daarnaast natuurlijk alle lof toegezwaaid van vakbroeders als Pharrell Williams, Avicii en Duran Duran. Wanneer ziekte, de dood van Edwards en een drugsverslaving – waarmee hij zich in de bedenkelijke slipstream begeeft van zijn ouders – hem dreigen te vellen, richt Rodgers zich op en maakt aan de zijde van het übercoole Daft Punk zelf een geweldige comeback.

En als ooit het moment komt dat de swingendste opa van de westerse wereld zelf niet meer in staat is om een mensenmassa in beweging te brengen, dan doen nieuwe artiesten dat vast wel voor hem met een smakelijke sample uit zijn indrukwekkende hookboek.

Helmut Boeijen dance, kunst & cultuur, muziek, popmuziek, psychische problematiek, zelfdoding

Avicii: True Stories

Netflix

Aan de hand van de ontknoping vormt zich ook het voorafgaande verhaal. Als Tim Bergling níet was gestorven op 28-jarige leeftijd, nu een jaar geleden, maar zichzelf helemaal had hervonden en een succesvol vervolg aan zijn carrière had kunnen geven, dan was deze documentaire vast beschouwd als een tamelijk stereotiep portret van een artiest die vastloopt in zijn eigen succes. Nu, door de tragische afloop op 20 april 2018, kan Avicii: True Stories (97 min.) eigenlijk alleen worden gezien als de weerslag van zijn onvermijdelijke tocht naar het einde.

Het begon zoals dat soort verhalen beginnen: een Zweedse tiener stuurt de liedjes die hij op zijn slaapkamer maakte naar zijn grote held, de Nederlandse deejay Laidback Luke, en wordt daarmee al snel buitensporig succesvol in de internationale dancescene. Daarmee lijkt het leuke er ook alweer vanaf: het bestaan van een artiest zoals Avicii gaat gepaard met eindeloos toeren, promotionele verplichtingen en de druk om steeds weer te scoren. De introverte Tim moet, door zijn ogenschijnlijk extraverte muziek, bovendien verplicht het middelpunt van elk feest zijn. ‘Ik liep achter een idee van geluk aan, dat niet van mijzelf was’, zegt hij er zelf over in deze achter de schermen-film van Levan Tsikurishvili, niet wetende wat dat idee nog voor hem in petto zal hebben.

Het is een tragische conclusie: een verlegen jongen verdwaald in een wereld die nooit de zijne kan worden. Hoezeer hij tijdens de opnames voor zijn tweede en laatste studioalbum Stories (2015) ook in zijn element lijkt en hoe hoog vakbroeders als David Guetta, Tiësto, Nile Rodgers en Wycleff Jean ook opgeven van zijn muzikale talent, uiteindelijk kan Bergling de stress niet meer kwijtspelen en bij zichzelf komen, zelfs niet in de steeds langer wordende rustperiodes. Drank en pijnstillers verergeren de zielenpijn alleen maar. Het leven dat een droom leek is dan allang, heel clichématig, een nachtmerrie geworden. Die zelfs met een afscheidsconcert, dat hem uit de wurggreep van de popbusiness moet bevrijden, blijkbaar niet valt af te sluiten.

Gaandeweg wordt in deze vier jaar omspannende documentaire – die soms voelt als de reconstructie van een tragisch ongeluk, waarbij de fatale klap gelukkig achterwege blijft – tevens duidelijk hoe begenadigd Avicii als componist en producer was. Met gevoel voor drama zou je zelfs kunnen stellen dat hij een jaar te laat is overleden. Anders had Tim Bergling, die stille jongen uit Stockholm die de hypercatchy soundtrack voor ’s werelds millennials verzorgde, zonder enige twijfel kunnen toetreden tot de selecte Club van 27. Het zou bepaald geen misselijk rijtje zijn geweest: Brian Jones, Jimi Hendrix, Janis Joplin, Jim Morrison, Kurt Cobain, Amy Winehouse én Avicii.

De documentaire Avicii – I’m Tim, eind 2024 uitgebracht, belicht het totale leven en werk van Tim Bergling.