Tag: sabra

Ons geheugen haalt gemene streken met ons uit – of beschermt ons tegen onszelf. Het licht de ene herinnering buitensporig op, terwijl een andere stiekem wordt weggestopt. En dan is er nog de waarheid. Hoe verhoudt die zich tot wat het brein op ons commando opdist? Ari Folmans geheugen heeft hem in elk geval jaren in de steek gelaten. Zijn diensttijd als Israëlisch militair in Libanon hield zich schuil achter een luikje dat hij allang was vergeten. Totdat een oude vriend hem ruim twintig jaar later vertelde over zijn nachtmerrie over 26 woedende honden…

Dat ene geopende luikje bracht Folman in een ruimte met nog veel meer gesloten luikjes. in de navolgende jaren zocht hij daarom oude maten op en keerde met hen terug naar 1982, het jaar dat ze als dienstplichtige militairen in tanks naar Libanon werden gestuurd, een land waar toentertijd een permanente oorlog woedde. De geestesbeelden die zijn vrienden en hij van die tijd opriepen heeft de filmmaker vervat in magisch-realistische animaties. Het zijn geen feitelijke herinneringen, eerder hallucinaties of koortsdromen. Van een geest die de feiten naar zijn hand zet en ze naar behoefte inkleurt, uitvergroot of dragelijk maakt.

Het resultaat is een zinsbegoochelende trip down memory lane. Door een dwarsstraat uit het verleden die je eigenlijk liever zou mijden, maar die ook onvergetelijke beelden oplevert: naakte jongens die met hun wapen in de hand door het water waden, (dodelijk) verwonde Palestijnen waarbij in hun borst een kruis is gekerfd of een levensgrote blote vamp die een Israëlische soldaat van een wisse dood redt. Het met prijzen overladen Waltz With Bashir (89 min.) uit 2008 is tevens een heel persoonlijke film, die op onvergetelijke wijze het schemergebied tussen egodocumentaire en animatiefilm aftast en impliciete vragen stelt over wat ons geheugen doet met onwelgevallige herinneringen.

Zeker in Israël, dat de gevolgen van ‘Wir haben es nicht gewusst’ met zich meedraagt, is dat een heikel punt. Gaandeweg hervindt Ari Folman in gesprek met z’n vrienden en therapeut echter zijn eigen verleden als militair en gaat hij in de apotheose van de film uiteindelijk de confrontatie aan met Sabra en Shatila, een traumatische gebeurtenis die ieder enigszins functionerend brein zou willen verdringen.