Helmut Boeijen sport, voetbal

Real Madrid: Until The End

Apple TV+

De topspelers Cristiano Ronaldo, Sergio Ramos en Raphaël Varane zijn vertrokken. Coach Zinedine Zidane heeft de handdoek in de ring gehooid. En het befaamde stadion Santiago Benabéu staat in de steigers. Nee, slechter kan het niet gaan met Real Madrid, een voetbalclub die alleen het allerhoogste nastreeft en die na een vrijwel ongeëvenaarde succesperiode halverwege 2021 op een dood spoor lijkt te zijn aanbeland.

Een ideaal moment dus voor een ervaren coach, de kiene prijzenpakker Carlo Ancelotti, om in te stappen en het oude Madrid dood te verklaren, zodat een nieuw Real kan opstaan. Een ideale uitgangspositie ook voor een meeslepende docuserie over het seizoen 2021-2022 van de Spaanse topclub. Een beetje voetballiefhebber weet natuurlijk hoe dat gaat aflopen. Waarbij het meteen de vraag is of Real Madrid: Until The End (166 min.) er ook zou zijn gekomen als ‘De Koninklijke’ in eigen land was afgetroefd door FC Barcelona, met de staart tussen de benen vroegtijdig de Champions League had moeten verlaten en Ancelotti tijdens een hete herfst de zak zou hebben gekregen? Op z’n Sunderland ‘Til I Die’s, zogezegd.

Maar nee, na enkele smadelijke nederlagen, zowel in eigen land als in Europees verband, hervindt El Real zich natuurlijk en wordt deze driedelige serie van Jésus Marcos en Pablo Pasada een ‘himmelhoch jaugzend’ verslag van een on-ge-lo-fe-lijk succesverhaal. Waarbij de ‘comeback kids’ van Carlo Ancelotti menigmaal door het oog van de naald kruipen, zich steeds uit geslagen positie terugvechten en aan het eind dus die ‘Cup met de Grote Oren’ in de lucht mogen houden. En dat willen de topcoach, zijn spelers en voorzitter Florentino Pérez, onlangs nog in een heel andere rol te zien in de ontluisterende miniserie Super League: The War For Football, maar al te graag weten.

Deze serie staat natuurlijk bol van de enerverende wedstrijdbeelden, wordt (met een eindeloze stroom platitudes) ingekaderd door clubcoryfeeën zoals Raúl, Roberto Carlos en Mijatovic en de (blijkbaar) onvermijdelijke voetbalkenners en laat een erg uitleggerige verteller vervolgens alle nog rondslingerende verhaallijntjes aan elkaar verbinden. En dan is er ook nog gelegenheid om in te zoomen op individuele spelersverhalen: van aanvoerder Karim Benzema (die eindelijk niet meer in Ronaldo’s schaduw hoeft te staan), ‘Dreh & Angelpunkt’ Luka Modric (met prachtige beelden van hoe hij in de kleedkamer een grote overwinning viert) en de Braziliaanse vleugelspeler Vinicius Jr. (die eindelijk zijn belofte inlost).

Elke aflevering wordt ingeleid door alweer zo’n Koninklijk icoon (David Beckham), is gecentreerd rond een heroïsch Champions League-duel en lijkt uiteindelijk toch vooral bedoeld ter meerdere eer en glorie van de club, die natuurlijk – geen mens die daaraan twijfelt – véél groter is dan alle verzamelde individuen. De goede verstaander weet inmiddels meer dan genoeg: Real Madrid: Until The End is spekkie voor het bekkie, of toch écht een beetje te veel – laten we het zo maar formuleren – ‘Super League’ voor de gewone huis, tuin & keuken-supporter.

Helmut Boeijen IDFA 2020, Nederlands Film Festival 2021, ouderen

100UP

Dutch Mountain Film

Mathilde Freund maakte als Joods meisje in Oostenrijk de opkomst van Hitler bewust mee, Irwin Corey floreerde in zijn jonge jaren als komiek en acteur en Shirley Zussman werkte jarenlang als sekstherapeute en was in die hoedanigheid ooit te gast bij het praatprogramma van Oprah Winfrey. En nu zijn ze bij hun allerlaatste levensdagen aanbeland. Tenminste, als we ervan uitgaan dat het licht na de magische grens van honderd jaar toch echt langzaam uitgaat.

Zo staan de hoofdpersonen van Heddy Honigmanns nieuwe documentaire 100UP (92 min.) overigens niet in het leven. Ze leven nadrukkelijk in het heden. De Peruviaanse arts Raúl Jerí blijft bijvoorbeeld gewoon aan het werk in het ziekenhuis, de nette Nederlandse heer Hans Maier is nog altijd druk bezig om de universele rechten van de mens te verrijken met mensenplichten en die toe te vertrouwen aan het internet en de Noorse boerin Laila Myrhaug zit dagelijks aan het spinnenwiel en helpt haar schapen nog altijd met lammeren.

Regisseur Heddy Honigmann zoekt deze honderdplussers op en bevraagt hen over heden en verleden. Dat worden veelal lange en persoonlijke gesprekken, aangekleed met beelden uit hun dagelijks leven en zo nu en dan geïllustreerd met archiefbeelden. Ze kunnen ook zomaar ontaarden in gekeuvel. Een algemeen geldend recept voor eeuwige jeugd vindt Honigmann op die manier niet. Al is Viola Smith, die in het zwart-wit tijdperk een gevierde drumster was, ervan overtuigd dat al dat slagwerk ervoor heeft gezorgd dat ze fit is gebleven en een zeer respectabele leeftijd heeft bereikt. Ze raakt tegenwoordig overigens geen drumstok meer aan, de oude schwung is verdwenen.

Wat alle hoofdpersonen met elkaar gemeen hebben is een onmiskenbare joie de vivre, die zich door geen gebrek laat beteugelen. Die levenslust werkt aanstekelijk en nuanceert meteen het imago van ouderdom als een levensfase die louter wordt getekend door aftakeling en afscheid. Verder biedt deze documentaire geen nieuwe inzichten. De helden van 100UP, die stuk voor stuk een glorieuze toekomst achter zich hebben, zijn eerlijk gezegd bijzonderder dan de film zelf, die ‘gewoon’ vermakelijk is.

Helmut Boeijen animatie, journalistiek, oorlog

Another Day Of Life

Periscoop

Dwars door oorlogsgebied, terwijl de kogels om je oren fluiten en her en der slachtoffers vallen. Op zoek naar een mythische legercommandant, aan de andere kant van het land. Het uitgangspunt voor Another Day Of Life (85 min.) doet onwillekeurig denken aan Francis Ford Coppola’s Apocalypse Now (of het boek waarop die film is gebaseerd, Heart Of Darkness), waarin ene captain Willard onderweg is naar de diabolische Colonel Kurtz.

De Willard van deze grotendeels geanimeerde film is de Poolse oorlogsverslaggever Ryszard ‘Ricardo’ Kapuscinski, die in de jaren zestig en zeventig verslag deed van de vrijheidsstrijd in Afrika en Latijns-Amerika. ‘Armoede heeft geen stem’, zou hij daarover hebben gezegd. Na zijn terugkeer uit de voormalige Portugese kolonie Mozambique, die onafhankelijk verder wilde als Angola, schreef hij het boek Another Day Of Life.

De Kurtz in dat boek luistert naar de naam Farrusco. Deze generaal leidde in 1975 het socialistische rebellenleger MPLA, dat in het zuiden van het Afrikaanse land een burgeroorlog uitvocht met westers georiënteerde milities. Angola was zo’n beetje het allerlaatste Afrikaanse land dat zich los probeerde te maken van zijn kolonisator. En Kapuscinski was erbij om de vrijheidsstrijd van binnenuit op te tekenen. Als observator – en gaandeweg ook steeds meer als een soort participant.

De filmmakers Raúl de la Fuente en Damian Nenow laten de Angolaanse vrijheidsstrijd ruim veertig jaar na dato herleven als een naargeestige koortsdroom, waarin de protagonist als journalist en mens alle zeilen bij moet zetten om zich staande te houden in de zoveelste brandhaard van de Koude Oorlog. ‘Confusão’, zoals hij dat zelf noemt. Een staat van permanente desoriëntatie, die in deze hallucinante film op een weldadige manier wordt verbeeld.

Terwijl hij richting de frontlinie trekt, wordt Kapuscinski deelgenoot van bot oorlogsgeweld en ontmoet hij revolutionairen (zoals de bevlogen strijdster met het iconische Afrokapsel, Carlota) die hij later met zijn schrijfwerk aan de vergetelheid zal ontrukken. Sommige betrokkenen die Kapuscinski destijds vergezelden of te woord stonden komen zelf aan het woord in deze animatiefilm, die werd beloond met een European Film Award.

Deze mensen van vlees en bloed, gepaard aan levendige beelden van het huidige Angola, voorzien Another Day Of Life van een documentair karakter én een fikse dosis menselijke emotie.