Helmut Boeijen functiebeperking, jongeren, misdaad, psychische problematiek, religie, seksueel geweld

Stolen Youth: Inside The Cult At Sarah Lawrence

Disney+

Als acht studenten van het prestigieuze Sarah Lawrence College in 2010 besluiten om samen in een huis te gaan wonen, kunnen ze niet vermoeden dat er zich nog een soort extra bewoner zal melden in Slonim Woods 9 te Bronxville, New York, en dat hij het leven van enkele huisgenoten helemaal gaat overnemen. Lawrence Ray, de vader van studente Talia, is een voormalige marinier, medewerker van de CIA en FBI-informant, komt net uit de gevangenis en werpt zich ongevraagd op als mentor van enkele huisbewoners tijdens een door hemzelf afgekondigde Q4P, ofwel ‘quest for potential’.

De tieners zijn stuk voor stuk artistiek aangelegd en hebben niets voor niets gekozen voor een tamelijk alternatieve school die zich afficheert met de slogan ‘You are different, so are we’. Ze zijn stuk voor stuk kwetsbaar en zoekende. Ideaal materiaal voor een bijzonder dominant heerschap met zijn eigen issues, getuige Stolen Youth: Inside The Cult At Sarah Lawrence (203 min.). Binnen korte tijd vormt Larry Ray hen om tot zijn eigen sekte. Die krijgt in de media voor het gemak maar meteen het predicaat ‘sekssekte’ toebedeeld, ook al lijkt de seks uiteindelijk vooral nevenschade te zijn van Ray’s paranoïde machtswellust.

Deze driedelige docuserie van Zach Heinzerling reconstrueert de dramatische verwikkelingen met enkele direct betrokkenen en kan hun herinneringen bovendien illustreren met unheimische beeld- en geluidsopnames. Want Larry Ray maakte er een sport van om alles vast te (laten) leggen, een bizarre gewoonte die ook Keith Raniere en zijn roemruchte NXIVM-sekte er op nahielden en die in de inmiddels twee seizoenen tellende serie The Vow al optimaal is uitgenut. Ray’s escapades doen tevens denken aan het perverse machtsspel van R&B-zanger R. Kelly, dat uitvoerig is gedocumenteerd in de #metoo-serie Surving R. Kelly.

Heinzerling bouwt zijn vertelling zorgvuldig op. In aflevering 1 wordt uiteengezet hoe de parasiet Lawrence Ray het leven van zijn subjecten binnendringt en helemaal leegvreet. De tweede aflevering laat zien tot welke excessen dit vervolgens leidt en hoe sommige slachtoffers een toonbeeld worden van het Stockholm Syndroom. En de slotaflevering brengt de emotionele tol van het leven in ‘Larryland’ in kaart. Als geheel schetst Stolen Youth een onrustbarend beeld van hoe een malicieuze controlfreak anderen eerst volledig in zijn macht kan krijgen, om hen daarna rücksichtslos naar de rand van de afgrond te dirigeren.

Helmut Boeijen functiebeperking, psychische problematiek

Verward

EO

Momentje hoor, daar komt iemand’, zegt Will tegen de camera die hij altijd op zijn buik draagt, ook tijdens het fietsen. Iemand op een brommer komt hem tegemoet gereden in de polder. Zodra die is gepasseerd, hervat Will zijn verhaal. ‘Ik heb hier met groepsstalking te maken, met gangstalking. Met organised harassment. En mind control, of althans een poging daartoe. Hoe meer ik erover nadenk, hoe meer ik besef dat ik mijn leven lang al gemonitord word en gemanipuleerd.’

Will uit ‘s-Hertogenbosch is de hoofdpersoon van Verward (57 min.), een documentaire van Jos de Jager. Die vermeldt meteen aan het begin van de film dat hij Will bewust niet herkenbaar in beeld heeft gebracht. Tegelijkertijd heeft Will bij het maken van zijn eigen beelden ‘soms een andere keuze gemaakt’. En dat laat De Jager dan wél zien. Zodat we het gezicht van de man die er de wildste complottheorieën op nahoudt gewoon kunnen zien. Een onnavolgbare redenering. Had De Jager Will niet écht tegen zichzelf in bescherming moeten nemen?

De strijd van de Bosschenaar met zijn buren en de plaatselijke woningbouwvereniging Zayaz doet soms denken aan de voortdurende conflicten die Matthijs met zijn directe omgeving uitvecht in De Regels Van Matthijs, de aangrijpende film van Marc Schmidt. Van dat kaliber is Verward niet. De televisiedocumentaire, die voor het leeuwendeel bestaat uit beelden die Will zelf heeft gemaakt (en die hij normaal op YouTube zet), geeft wel op indringende wijze de belevingswereld van iemand met paranoïde wanen weer. Dit is zíjn perspectief op de werkelijkheid, waaraan De Jager met enkele kritische interviewvragen slechts beperkt morrelt.

‘Waaraan heb ik het verdiend dat ik zo behandeld word?’ vraagt Will aan de rechter die zijn verweer tegen een mogelijke huisuitzetting behandelt. Het is allemaal de schuld van de – en dan volgt zijn vaste riedel – fascisten, psychopaten en satanisten, die hem stelselmatig in de gaten houden en intimideren. Totdat, zoals één van zijn buurtgenoten het treffend uitdrukt, de bom barst… Dat fatale moment, waarop bij Will of één van de mensen uit zijn directe omgeving de stoppen doorslaan, lijkt nooit ver weg.

In deze documentaire vindt Will ongetwijfeld weer validatie voor zijn continue strijd tegen alles en iedereen. Anderen zien hoe een actueel maatschappelijk probleem – ruim negentigduizend meldingen over verwarde mensen per jaar – (g)een menselijk gezicht krijgt. ‘Ik ben niet verward’, constateert Will nochtans stellig in deze film, die ongetwijfeld het nodige rumoer zal veroorzaken. ‘Júllie zijn verward.’