Praying For Armageddon

UpNorth Film

‘Nooit eerder in de geschiedenis van de wereld hebben alle spelers zich op het toneel gemeld’, houdt televisiedominee John Hagee van Cornerstone Church zijn gehoor voor. ‘Iran, Rusland, China, Europa, Amerika… Alles is helemaal perfect. Het eindgevecht om wereldheerschappij zal de moeder aller oorlogen worden. Armageddon.’

En om dat laatste gaat het de oprichter van de belangengroep Christians United For Israel (CUFI), een organisatie die maar liefst tien miljoen leden heeft en zo’n honderd miljoen evangelische Amerikanen, dertig procent van het totale electoraat, tot zijn natuurlijke achterban mag rekenen. De staat Israël is een voorwaarde om te komen tot de grote eindstrijd, liefst zo snel mogelijk, die in de Bijbel wordt aangekondigd en de terugkeer van Jezus Christus mogelijk maakt. Op ‘Judgment Day’ zullen evangelische Amerikanen en Israëlische Joden vervolgens recht tegenover elkaar komen te staan. En John Hagee heeft er geen enkele twijfel over wie er dan zal – en moet – zegevieren.

Tot die tijd is er een logisch verbond tussen de twee partijen. Vanuit conservatief en christelijk Amerika krijgt Israël dan ook vrijwel ongelimiteerde steun, zowel in moreel als financieel opzicht. Naar verluidt werd in 2021 door CUFI bijvoorbeeld 3,3 miljard dollar verzameld voor militaire steun aan Israël. Net als Maya Zinshteins ‘Til Kingdom Come (2020) verdiept Praying For Armageddon (97 min.) zich in de wereld daarachter. Van conservatieve religieuze leiders zoals Hagee en Robert Jeffress tot de op een Harley rondreizende dominee Gary Burd, die oogt als een Hells Angel en een soort ridderorde om zich heen verzamelt voor de bloedige strijd die is aangekondigd.

Tegenover deze ‘Evangelical Christian Zionists’ plaatst documentairemaakster Tonje Hessen Schei criticasters zoals de Israëlische rabbi en mensenrechtenactivist Arik Ascherman, de voormalige evangelische prediker Frank Schaeffer en de oud-militairen Lawrence Wilkerson en Michael Weinstein (die de Military Religious Freedom Foundation runt). Weinstein laat zien hoe christelijke symboliek, Bijbelverzen of de merknaam Crusader Arms bijvoorbeeld, inmiddels letterlijk op wapens is terug te vinden. En dat lijkt hem koren op de molen van wervers voor Amerika’s ideologische tegenstanders, zoals Islamitische Staat, Boko Haram en de Taliban.

Journalist Lee Fang van The Intercept fungeert als verbindende factor in deze unheimische film. Hij probeert in gesprek te gaan met de belangrijkste spelers uit het invloedrijke verbond tussen christelijke Amerikanen, die van hun land best een theocratie willen maken, en Israeli’s, die in hun eigen natie niets minder dan het beloofde land zien. Via hen schetst deze dramatisch getoonzette documentaire een volstrekt twijfelloze wereld, waarin roestvrijstalen religieuze idealen samenkomen met ongebreidelde geweldsfantasieën. Het is een angstaanjagend perspectief, dat zonder al te veel moeite kan – of, dramatischer gesteld: wel moet – leiden tot een bloedige oorlog.

De Amerikaanse generaal Jerry Boykin, nog niet zo lang geleden onderminister van Defensie, verwoordt het in een eigen interpretatie van het Bijbelboek Openbaringen en het daarin geschetste Armageddon als volgt: ‘Als de Heer terugkeert, komt hij als een strijder. Rijdend op een wit paard, in een met bloed bevlekt wit gewaad, met een zwaard in zijn hand. En ik geloof dat het zwaard dat hij dan draagt een AR-15 is.’

On The Inside Of A Military Dictatorship

Bullitt Film / EO

De nieuwe president Thein Sein wilde een dode tijger tot leven wekken, volgens minister van informatie Ye Htut. Myanmar, ofwel Birma, was bijna een halve eeuw een militaire dictatuur geweest, maar had sinds 2011 eindelijk een burgerregering. Soort van, tenminste. Zonder een rol voor de befaamde dissidente Aung San Suu Kyi kon er echter nooit sprake zijn van volwaardige integratie in de internationale gemeenschap én opheffing van de opgelegde sancties.

En dus werd de mensenrechtenactiviste, in 1991 winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede, in genade aangenomen. Niet veel later was ze al gekozen tot parlementslid. In de nieuwe grondwet had het regime intussen wel vastgelegd dat Aung, omdat ze buitenlandse kinderen heeft, nooit president van het land mocht worden. Terwijl dat toch echt haar grote ambitie was. En toen bleek de populaire idealiste ook maar gewoon een mens: ze was bereid om vuile handen te maken, teneinde haar land toch te kunnen gaan regeren.

In de gedegen journalistieke documentaire On The Inside Of A Military Dictatorship (55 min.) plaatst Karen Stokkendal Poulsen de democratisering van het boeddhistische Myanmar binnen z’n historische context, waarin Aung San Suu Kyi als dochter van een voormalige legerleider sowieso een bijzondere plek inneemt. Daarna reconstrueert de Deense documentairemaakster hoe de gespannen politieke situatie in 2017, als Aung inmiddels de de facto regeringsleider is geworden, leidt tot etnische zuivering van Rohingya-moslims.

Voor die kwestie komt Aung San Suu Kyi komende week naar het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Valt de gewezen mensenrechtenactiviste daar definitief van haar voetstuk? Of kon en kan ze binnen de gegeven omstandigheden gewoon helemaal niet anders? Stokkendal Poulsen geeft direct betrokkenen van alle politieke gezindten het woord en laat het oordeel uiteindelijk over aan de kijker.