Helmut Boeijen gevangenis, misdaad, seksueel geweld, zelfdoding

Beauty And The Bester

Netflix

Waarom eist een bekende Zuid-Afrikaanse arts en influencer het lichaam van de beruchte ‘Facebook-verkrachter’ op, nadat die op 3 mei 2022 een einde aan zijn leven heeft gemaakt in de Mangaung-gevangenis in Bloemfontein? De beeldschone dermatologe Nandipha Magudumana, oprichter van de bekende kliniek Optimum Medical Aesthetics, beweert dat ze de echtgenote is van Thabo Bester. En als dat nog niet verdacht genoeg is: het begint er al snel ook op te lijken dat de gevaarlijke crimineel zichzelf helemaal niet in brand heeft gestoken in zijn cel.

Terwijl het onderzoek naar de mysterieuze zelfmoord op gang komt, schakelt regisseur Anthony Molyneaux in de driedelige true crime-serie Beauty And The Bester (134 min.) regelmatig terug in de tijd: naar hoe een jonge en ambitieuze vrouw in contact komt met – en onder de invloed van? – een man die naar verluidt iedereen om z’n vingers kan winden. Hij zou ook regelmatig fotomodellen hebben benaderd voor een gefingeerd modellenbureau. Met hen is het lang niet altijd goed afgelopen. Want TK Nkwana, één van Besters vele valse namen, deinst nergens voor terug: beroving, verkrachting en zelfs moord. En dat heeft hem een fikse gevangenisstraf opgeleverd: levenslang, plus 25 jaar.

Met een heel arsenaal aan direct betrokkenen, waaronder de ouders en broer van dokter Nandipha en Thabo Besters moeder Meisie Mabaso, loopt Molyneaux de hele zaak rond het verdachte sterfgeval nog eens grondig door, waarbij hij ook de beschikking heeft over een oud gevangenisinterview met de ‘psychopaat’ Bester en onthullende persoonlijke audioberichtjes van hem aan zijn geliefde Nandipha. Het blijft desondanks moeilijk om echt in de ziel te kijken van het ondoorgrondelijke duo, dat al snel wordt uitgeroepen tot de Zuid-Afrikaanse Bonnie & Clyde. Daarvoor ontbreken er toch nog te veel stukjes van de puzzel over de affaire, die in Zuid-Afrika uitliep op een enorme mediahype.

Deze scandaleuze variant op The Beauty And The Beast slaagt vooral als vaardig opgezet en uitgevoerd misdaadverhaal, dat het aloude adagium ‘good women love bad men’ nog maar eens uitpluist.

Helmut Boeijen gevangenis, geweld, misdaad, Movies That Matter 2020

Prison For Profit

In een ideale wereld komen gedetineerden volledig gerehabiliteerd uit de gevangenis. Klaar om aan een nieuw leven te beginnen, aan de goede kant van de wet. De praktijk van alledag is doorgaans een stuk weerbarstiger: met een beetje pech wordt iemand die eenmaal in de fout is gegaan in de gevangenis een geharde misdadiger. Het kan nóg erger: als ook de bewaarders zich gaan gedragen als doorgewinterde criminelen en stelselmatig gedetineerden maltraiteren.

Enter Mangaung Prison in Bloemfontein, de eerste geprivatiseerde gevangenis van Zuid-Afrika én de plaats van handeling voor de nieuwe documentaire van de Nederlandse zussen Ilse en Femke van Velzen. Met Prison For Profit (84 min.) toont het geëngageerde documentaireduo, dat al diverse films maakte over misstanden in Afrika, aan dat het cellencomplex bepaald niet het hypermoderne, klantvriendelijke rehabilitatiehotel is geworden, waarvoor de wereldwijd opererende onderneming Group 4 Securitas (G4S) het ooit heeft verkocht.

Shakes, een voormalige bewaarder in Mangaung, kreeg van collega’s bijvoorbeeld een eenvoudig advies: pak die gevangenen stevig aan, nét iets te stevig graag. Die houding zag hij overal om zich heen terug. Het leidde tot pijnlijke excessen; van elektroshocks en marteling tot verplichte sedatie en schandelijke mishandeling, met blijvend letsel tot gevolg. Toen Shakes zich daartegen ging verzetten, kreeg hij te horen: jij krabt waar het helemaal niet jeukt. En, uiteindelijk, toen ook dat hem niet ontmoedigde: aanpassen of sterven!

Met enkele oud-bewaarders, voormalige gedetineerden en de onderzoeksjournaliste Ruth Hopkins, die de zaak tegen G4S aan het rollen bracht, tekenen de zussen Van Velzen een atmosfeer van totale grenzeloosheid op, die wel tot serieuze problemen moest leiden. En dat allemaal ingegeven door commerciële overwegingen. Want hoe belangrijk de maatschappelijke taak van Group 4 Securitas ook was, die bleef uiteindelijk ondergeschikt aan de beoogde winst.

Een ongemakkelijke waarheid die ook elders in de wereld, en bepaald niet alleen in gevangenissen, is waar te nemen. In die zin laat deze overtuigende film zich tevens bekijken als een ferme aanklacht tegen privatisering van publieke taken.