Helmut Boeijen onderwijs, seksueel geweld, social media

Zouden Ze Het Weten

VPRO

Juf Magalie brengt de klas op orde. Ze zet de stoelen op hun plek, verdeelt het leermateriaal en doet de gordijnen open in een leeg klaslokaal. September 2019. Een nieuw schooljaar staat voor de deur. Het is een bijzondere gelegenheid voor de Vlaamse onderwijzeres. Na een afwezigheid van zes jaar keert ze terug in de klas. ‘Zal ik weer zo spontaan kunnen zijn als eerst of niet?’ vraagt ze zich hardop af. ‘Niet te weten wat er gaat komen, bezorgt mij heel veel stress. Gaan de ouders beginnen over mijn verleden? Misschien hebben ze me al gegoogeld?’

Tijdens het trainen in een boksschool dwalen haar gedachten zes jaar terug in de tijd, toen ze nog kleuterjuf was op basisschool De Blokkendoos in Antwerpen. ‘Ik ga haar doodmaken als er iets met mijn dochter is gebeurd’, schreeuwde een uitzinnige moeder. ‘Jullie kinderen worden verkracht en jullie moeten toekijken’, brulde een bijna nóg bozere vader. En Magalie Alpaerts zat alleen in haar klas. Iemand van school raadde haar aan om ziekteverlof op te nemen, vertelt ze in Zouden Ze Het Weten (25 min.). Recht in de camera, kwetsbaar. ‘Ik had echt zoiets van: Nee. Ik laat me echt niet naar huis sturen door een paar ouders die onzin uitkramen.’

En nu, na jaren van strijd en persoonlijke misère, is er een school die haar de kans geeft om weer voor de klas te staan. Magalies eerste ervaringen lijken positief. ‘Het zijn kinderen die graag komen knuffelen’, zegt ze in het audiodagboek, waarmee haar herstart in het onderwijs wordt ingekaderd. ‘En op zich was het niet zo moeilijk om dat weer toe te laten.‘ Toch zal ze in deze indringende korte documentaire van Kim Faber beslist haar peren nog zien. Het verleden laat zich nu eenmaal niet zomaar afschudden.

De dramatische gebeurtenissen op De Blokkendoos roepen ook vragen op: waarom werd juist Magalie destijds onderwerp van wilde verhalen? En in hoeverre hielden die ook verband met de achtergrond van de betrokken ouders, die vrijwel allemaal van allochtone afkomst lijken? Faber laat die vragen boven de markt hangen en zoomt in op de gevolgen van een onterechte beschuldiging van seksueel misbruik.

Kun je daarvan ooit loskomen? In de dagelijkse praktijk: via de verhalen die altijd zullen rondzwerven op het internet. En in je eigen hoofd, waar de beschuldigingen ook nog jarenlang kunnen naijlen. Het zit allemaal vervat in de dramatische beelden van Magalie, die door het raam van dat lege klaslokaal naar buiten tuurt, naar de wereld waarin boze tongen van alles over haar beweren.

Zouden Ze Het Weten is hier te bekijken.

Helmut Boeijen kinderen, minderheden

Jij Bent Mijn Vriend

KRO-NCRV

‘We kijken allemaal naar dezelfde maan’, doceert Juf Kiet. ‘Of je nu in Syrië bent of in Australië of in Amerika. Als je naar de maan kijkt, is dat dezelfde maan voor iedereen.’ De hoofdpersoon van de vorige documentaire van Peter en Petra Lataster, publieksfavoriet en Gouden Kalf-winnaar De Kinderen Van Juf Kiet, is wederom prominent aanwezig in opvolger Jij Bent Van Mijn Vriend (77 min.). De absolute hoofdrol is echter voorbehouden aan een klein Macedonisch jongetje: Branche.

De maan is nog goed zichtbaar als hij wordt gewekt door zijn ouders. De zesjarige Branche wil niet naar school. Je moet, zeggen zij. Nederlands leren en vrienden maken. Hij komt terecht in de migrantenklas van Juf Kiet, op een basisschool in het Brabantse Hapert. Het huilende jongetje heeft tijd nodig om er zijn plek te vinden. Naast een aaibaar kereltje uit Syrië, dat natuurlijk zijn eigen geschiedenis met zich meebrengt.

De Latasters observeren hoe Branche via zijn nieuwe vriendje en onder de hoede van zijn attente juf aardt binnen de klas (en het vreemde land waar hij, door het werk van zijn ouders, terecht is gekomen). De camera blijft net als bij De Kinderen Van Juf Kiet, waarvan deze film een spinoff is, op ooghoogte van de kinderen en kijkt hen liefst recht in het gezicht. Want dit is hun verhaal. De volwassenen – juf Kiet en later meester Wout – zijn niet meer dan figuranten.

Het verhaal van Branche en zijn wisselende vriendjes wordt sober en met oog voor detail verteld. Zonder interviews en met spaarzaam, maar bijzonder effectief gebruik van muziek. De kinderen moeten het werk doen – en doen dat ook. Via hen wordt zichtbaar dat vriendschap, en zoiets elementair menselijks als empathie, kan én moet worden geleerd. In die zin fungeert deze hartverwarmende film tevens als tegengif tegen de hedendaagse tijd, waarin ongebreideld egoïsme en navrant narcisme regelmatig de toon lijken te zetten.