Helmut Boeijen misdaad, recht

De Pompmoord

KRO-NCRV

Er zou wel eens sprake kunnen zijn van een gerechtelijke dwaling: op basis van een twijfelachtige bekennende verklaring, te zien op de originele verhoortapes, zijn meerdere mannen jarenlang vastgezet. Paul Acda, de advocaat van één van hen, is overtuigd van hun onschuld. En ook enkele rechercheurs die destijds bij de zaak betrokken waren hebben inmiddels hun twijfels. Net als de makers van deze Nederlandse true crime-serie, die de hand hebben weten te leggen op de originele politieonderzoeken en zelf ook in de strafzaak zijn gedoken.

Nee, dit is niet seizoen 3 van Joost van Wijks De Villamoord, maar een nieuwe moordzaak, op min of meer dezelfde manier uitgeplozen. De moord op de 28-jarige pompbediende Micelle Mooij uit Zutphen. Zij werd op donderdagavond 24 oktober 1985 neergestoken bij een tankstation in het Gelderse dorp Warnsveld. Ofwel: De Pompmoord (125 min.). Dirk Mostert neemt ditmaal de regie voor zijn rekening, Joost van Wijk fungeert als coregisseur en Stefan Stasse zet de gebeurtenissen, naspeuringen en conclusies weer op een rijtje als verteller.

Pas in 2002, zeventien jaar na de moord op Micelle, rekent de politie na een anonieme tip vier verdachten in. In een dronken bui zouden ze in café Het Sluisje een overval op het nabijgelegen benzinestation hebben beraamd, die helemaal uit de hand is gelopen. Maar of dat werkelijk een geloofwaardige verklaring is voor wat er met de jonge vrouw is gebeurd? Met leden van het oorspronkelijke rechercheteam, direct betrokkenen, ooggetuigen, de dochter van de hoofdverdachte én de man die destijds een bekentenis heeft afgelegd licht Mostert het misdrijf door.

De sleutel lijkt opnieuw – net als bij De Villamoord en geruchtmakende justitiële dwalingen zoals de Puttense Moordzaak en de Schiedammer Parkmoord – te liggen bij de uiterst suggestieve en agressieve verhoren van kwetsbare verdachten. ‘Het gaat van het begin af aan fout en het blijft fout gaan’, zegt rechtspsycholoog Annelies Vredeveldt. ‘De verdachten lijken zich haast van geen kwaad bewust en proberen mee te gaan met wat de verhoorders willen.’ Totdat ze zichzelf en hun medeverdachten in een hoek van de kamer hebben geschilderd, waaruit ontsnappen onmogelijk is.

Net als De Villamoord richt dit gedegen onderzoek naar De Warnveldse Pompmoord, waaraan de bekende rechtspsycholoog Peter van Koppen eerder een boek wijdde, zich vooral op het ontmantelen van de officiële lezing van het misdrijf, niet zozeer op het portretteren van het slachtoffer of het formuleren van een hypothese over wat er dan wél is gebeurd. Dat is journalistiek gezien ook wel zo zuiver, maar kijkers die hopen op een Baantjer- of Agatha Christie-achtige ontknoping komen dus bedrogen uit. Die bewaren de makers wellicht, als er weer beweging in de zaak is gekomen, voor een eventueel vervolgseizoen.

Helmut Boeijen functiebeperking, psychische problematiek, verslaving

Even Vergeten

Kenny / BNNVARA

In zijn eigen hoofd is hij nog altijd de man die hij ooit was. En op het eerste gezicht lijkt er ook weinig mis met de Antilliaanse oud-militair Kenny. Hij kletst ontspannen met de begeleiders en andere bewoners van De Markenhof in Beekbergen en maakt best een heldere indruk. Kenny wil alleen wel zijn vrijheid terug.

Hij is één van de 138 patiënten van de Gelderse zorginstelling. Als gevolg van excessief alcoholmisbruik kampen ze stuk voor stuk met het syndroom van Korsakov. Daardoor werkt ook Kenny’s hoofd niet meer zoals het ooit deed. Hij is bijvoorbeeld voortdurend bang dat iemand er met zijn geld vandoor gaat. Intussen is er ook altijd de zucht naar drank. Omdat er op De Markenhof niet mag worden gedronken, verzint hij samen met zijn vriendin Loes regelmatig een list om tóch te kunnen innemen.

Vanwege zijn dwarse gedrag wil de instelling Kenny naar een gesloten afdeling overplaatsen. ‘Ik word gestraft alsof ik een crimineel ben’, foetert hij in Even Vergeten (69 min.). ‘Fuck off, man!’ Uiteindelijk moet er een rechterlijke machtiging aan te pas komen. Zijn volwassen dochter Danielle onderkent ondertussen wel degelijk de ernst van zijn problemen. Sinds enkele maanden heeft ze het contact hersteld met de man, die met zijn alcoholverslaving de nodige littekens heeft achtergelaten in de familie.

Dit geldt ogenschijnlijk voor alle mensen in deze wat onevenwichtige film, waarin regisseur Kim Smeekes behalve Kenny verder alleen Christina, een oudere vrouw die ooit op de Canarische eilanden woonde, echt uitwerkt als personage. Zij heeft nauwelijks meer contact met haar vier kinderen en kan of wil maar niet aarden tussen al die ‘lelijke kerels’ op de Veluwe. ‘Hoe kom ik hier weg?’ vraagt ze zich hardop af. Christina wil terug naar haar vroegere leven, naar de persoon die ze ooit in de drank is kwijtgeraakt.

Zo kampt elke bewoner van de Markenhof met zijn eigen uitdagingen. Voor een afgewogen impressie van het leven in de instelling, waarbij een alwetende verteller de geest van het leven met Korsakov probeert te vatten en de individuele bewoners er slechts beperkt toe doen, is Kenny alleen wel erg dominant aanwezig. En voor een volwaardig portret van de Antilliaanse man had de film nog wel wat extra context en verdieping kunnen gebruiken. Even Vergeten opent vooral een treurige wereld, waarvan de deuren doorgaans gesloten blijven.