Belaagd

KRO-NCRV

Let op voor mannen die snoepjes uitdelen. Niet in donkere steegjes lopen. Altijd samen naar huis fietsen. Even bellen als je weggaat. Bescherm je drankje. Draag rokken tot over de knie, lange mouwen en zeker geen diep uitgesneden kleding. ‘Het is eigenlijk te gek voor woorden dat het nodig is’, zegt een vrouw over de uitgaantips die zij en andere jonge meisjes vroeger kregen van hun ouders. ‘Mijn broer kreeg dezelfde uitleg niet.’

Nan Rosens (Verdacht, Doelwit en Gebroken) laat in de interviewfilm Belaagd (57 min.) Nederlandse vrouwen aan het woord over hoe ze seksueel lastig zijn (en worden) gevallen door mannen. De situaties die zij schetsen zijn zeer herkenbaar (en ook al vaker bespreekbaar gemaakt): van dubbelzinnige grapjes, fluitende bouwvakkers en ongevraagde aanrakingen tot dickpics, partnergeweld en verkrachting.

Rosens heeft haar gesprekspartners voor een ‘green screen’ geplaatst, waarop als uitgangspunt een roze achtergrond is geplaatst en aan de hand van wat zij vertellen ook andere kleuren, situaties en sferen kunnen worden geprojecteerd. Ze omkleedt deze ervaringsverhalen bovendien met unheimische scènes: een nachtelijk treinstation bijvoorbeeld, of een publieke ruimte met veel manvolk.

De film wordt daarmee precies wat ie vanaf het allereerste begin belooft te zijn: een documentaire over seksisme, het effect daarvan op vrouwen en de ernstige uitwassen ervan, allemaal vanuit vrouwelijk perspectief verteld. Een documentaire dus die perfect past in het #metoo-tijdsgewricht, waardoor er ruimte is gekomen voor ervaringsverhalen die voorheen vooral werden ingeslikt of gefluisterd.

Waarbij het mannelijke perspectief wellicht een waardevolle toevoeging zou zijn (geweest): (waarom) herkennen zij sommige signalen van vrouwen niet? Weten zij het wanneer ze een grens overgaan? En zo ja, waarom doen ze het dan toch?

Sisterhood

BNNVARA

Op de filmklapper staat de werktitel voor deze documentaire: De Vrouwenfilm. Het is uiteindelijk Sisterhood (55 min.) geworden. Sophie Dros wil daarin praten over vrouw zijn en wat dat betekent. En daarvoor – zagen De Kijkende Man en z’n Vrouw – heeft Dros in een fraaie studiosetting enkele, ja, vrouwen uitgenodigd.

De flamboyante modeontwerpster Anne-Rixt Gast, Vlaamse televisiepersoonlijkheid Jamecia Baker (Ex On The Beach), bodybuildster Maria Wattel en journalist Tatjana Almuli (schrijfster van Knap Voor Een Dik Meisje) vertegenwoordigen verschillende uithoeken van een nieuwe generatie vrouwen, constateren De Kijkende Man en Vrouw eensgezind. Daarnaast spreekt Dros een groepje van vijf tienermeisjes.

Van tevoren legt de filmmaakster uit hoe ze het wil gaan aanpakken. Haar gesprekspartners mogen recht in de camera kijken. ‘Het wordt echt een beetje een gesprek’, zegt ze erbij. ‘Dus je kan ook dingen aan mij vragen.’ En als ze ergens liever niet over praten… Na alle plichtplegingen kan haar met iconische vrouwbeelden sjiek aangeklede interviewfilm beginnen. Met een citaat van Simone de Beauvoir bovendien.

Bij de opnames zijn overigens ook cameraman Boas van Milligen Bielke en geluidsman Gijs Domen betrokken. Zij kijken en luisteren mee als onderwerpen zoals menstruatie, verliefdheid en – vooral – irritante, onveilige of zelfs gevaarlijke mannen worden behandeld en mengen zich uiteindelijk ook voorzichtig in dit gesprek. Dat is ook wel zo prettig voor De Kijkende Man. Anders zou die zich maar een indringer voelen.

Bij gesprekken die volgens zijn Vrouw soms overigens op ‘wijvengezeik’ dreigen uit te lopen. Terwijl alle deelnemers toch vooral niet als een ‘zeikwijf’ gezien willen worden. De Kijkende Man, een witte van middelbare leeftijd bovendien, laat zich nochtans braaf meenemen door deze Vrouwenfilm, waarin uiteenlopende onderwerpen zoals de smurfen (en hun smurfin), dickpics en stalkers ook aan bod komen.

In hun conversatie zit een onverholen pleidooi verscholen voor een zusterschap, een verbond van vrouwen (en mannen, misschien zelfs De Kijkende) die hun onderlinge verhoudingen opnieuw proberen te definiëren. Tenminste, dat is wat Hij – al schrijvende en zijn Vrouw die er naderhand over door wilde praten negerende – uit dat kleine uurtje pregnante en soms ook wat vrijblijvende Vrouwenpraat heeft weten te destilleren.