Helmut Boeijen design, kunst & cultuur, mode

Gaby Aghion: The Woman Behind Maison Chloé

AVROTROS

Ook toen ontwerpers een soort rocksterren werden, bleef couturière Gaby Aghion (1921-2014) het liefst op de achtergrond. De oprichtster van het Franse modehuis Chloé, dat ze had vernoemd naar haar vriendin Chloé Huysmans, liet zich zo min mogelijk zien en gunde de aandacht bijvoorbeeld met liefde en plezier aan de jonge ontwerper Karl Lagerfeld, die begin jaren zestig het Chloé-team had versterkt. Samen zouden ze grote successen vieren.

‘Gaby is een aparte figuur in de mode’, vertelt haar kleindochter Mikhaela in de docu Gaby Aghion: The Woman Behind Maison Chloé (53 min.) van Isabelle Cottenceau. ‘Men vraagt me altijd: wat heeft ze ontworpen? Was ze stylist? Was ze artistiek directeur?’ Volgens schilder, fotograaf en huisvriend Peter Knapp was Aghion echter geen ontwerper, maar een doorgever. Ze kon de toekomst aanvoelen en daarbij de juiste mensen kiezen.

‘Vergeef me dat ik pretentieus ben’, vertelde Gaby Aghion zelf tijdens een interview in 2012, waarvan enkele fragmenten voor deze film zijn ingesproken door Keren Ann. ‘Maar ik geloof dat ik door mijn voorbeeld de vrouwen heb bevrijd.’ Daarvoor moest ze dan wel eerst van haar geboorteland Egypte naar Frankrijk verhuizen. Daar schrok ze als geëmancipeerde vrouw van de onvrijheid van Franse vrouwen en startte in 1952 haar eigen modehuis.

Aghion maakte direct naam met shows die ze bijvoorbeeld in het befaamde Parijse Café de Flore organiseerde. Terwijl de pers café au lait dronk en zich tegoed deed aan croissants, liepen de mannequins gewoon tussen de tafels door. Ze richtte zich bovendien op luxe confectiekleding. Ready-to-wear. Ofwel, met een mooie Franse vakterm: prêt-à-porter. Zoals de Embrun, een hemdjurk die z’n weg zou vinden naar de garderobe van elke bijdetijdse dame.

Cottenceau neemt in deze verzorgde film de tijd om zulke ontwerpen eens goed te laten bekijken en beschrijven door enkele begeesterde experts. Daarop ligt zeker zoveel nadruk als op het – voor een buitenstaander minstens zo interessante – leven van Aghion, die Joods was, samen met haar echtgenoot Raymond het communisme aanhing en volgens haar zoon, de bekende econoom Philippe Aghion, alleen de waarheid sprak als het haar uitkwam.

Net als in het echte leven krijgt Gaby Aghion in dit postume portret zo de gelegenheid om zich een beetje te verschuilen achter haar werk.

Helmut Boeijen adoptie

Found

Netflix

Het is een niet te bevatten waarheid: ooit hebben hun ouders hen achtergelaten. Bij een weeshuis, in een doos of gewoon aan de kant van een weg. Zelf weten ze daar niets meer van. Ze waren net geboren. En hoe goed ze daarna ook terecht zijn gekomen in de Verenigde Staten – bij een fijn Joods gezin, een alleenstaande vrouw of een christelijk echtpaar – dat blijft natuurlijk knagen.

Misschien konden de vaders en moeders van Lily, Chloe en Sadie helemaal niet anders. De meisjes leerden elkaar als tiener kennen. Uit DNA-onderzoek bleek toen dat ze familie van elkaar zijn. Ze werden alle drie geadopteerd vanuit China, een land dat ten tijde van hun geboorte een strenge eenkindpolitiek voerde. Elk gezin wilde daarom een jongetje op de wereld zetten. Dochters stonden dat ideaal alleen maar in de weg.

En nu willen die meisjes toch weten waar ze vandaan komen. Ze schakelen familieresearcher Liu Hao in, die zelf ook bijna werd afgestaan door haar biologische ouders. Zij trekt erop uit om informatie en erfelijk materiaal te verzamelen in hun geboorteland. Te beginnen in het weeshuis, waar Lily, Chloe en Sadie als kind werden opgevangen, wachtend op een familie die hen een nieuw thuis kon bieden.

In Found (97 min.) volgt regisseur Amanda Lipitz de poging van de drie geadopteerde tieners om hun biologische ouders te vinden. Dat is een persoonlijk en kwetsbaar proces, dat onvermijdelijk gepaard gaat met teleurstellingen. DNA is in dat verband ook onverbiddelijk bewijsmateriaal. Hoe graag de potentiële ouders en kinderen ‘t ook willen, er is uiteindelijk wél of géén match. Een tussenweg bestaat er niet.

Hoewel die zoektocht grote emoties veroorzaakt, wordt deze documentaire nooit echt enerverend. Daarvoor is Lipitz’s aanpak, inclusief zijige muziek, toch te zoet en veilig. Found wordt nooit heel veel meer dan een willekeurige aflevering van Spoorloos, die voor liefhebbers van een happy end bovendien nog wel wat te wensen overlaat.

Helmut Boeijen echtscheiding, feminisme, Movies That Matter 2021, recht

Dying To Divorce

Java Films

Arzu trouwde met hem op haar veertiende. In de navolgende jaren kreeg het Turkse stel zes kinderen. Toen Ahmet een ander bleek te hebben, wilde zij echter scheiden. Als retributie schoot hij haar onderweg naar de rechtbank in beide armen en benen. Inmiddels zit Arzu in een rolstoel en dreigt het gevaar dat ze ook haar armen niet meer kan gebruiken. En dan kan ze niet voor haar kinderen zorgen. ‘Ik had niet zover moeten gaan’, stelt haar man vanuit de Yozgat-gevangenis. ‘Maar ze beledigde mijn trots en eer.’

Het relaas van Kübra is zo mogelijk nóg schrijnender. Ze was een succesvolle televisiejournalist voor Bloomberg TV. Speciaal voor haar nieuwe liefde Neptün keerde ze vanuit Londen terug naar Istanboel. Het huwelijk werd geen succes. Enkele dagen na de geboorte van hun eerste kind kregen ze ruzie. Kübra liep daarbij ernstige hersenschade op – al is die volgens Neptün veroorzaakt door complicaties bij de keizersnede. Ze heeft haar dochter Alara, ondanks afspraken over een bezoekregeling, inmiddels ruim tweeënhalf jaar niet gezien.

De twee vrouwen worden bijgestaan door de strijdvaardige advocate Ipek Bozkurt, de hoofdpersoon van Dying To Divorce (82 min.). Documentairemaker Chloë Fairweather observeert hoe zij de twee vrouwen gedurende enkele jaren probeert bij te staan. Ze heeft het tij alleen niet mee in het hedendaagse Turkije, waar president Recep Erdogan steeds meer macht naar zich toetrekt. En hij heeft uitgesproken ideeën over de positie van vrouwen. Die moeten eerst en vooral moeder zijn, zegt hij tijdens een speech op Internationale Vrouwendag. ‘Maar probeer dat maar eens uitgelegd te krijgen aan feministen.’

Inmiddels krijgt eenderde van de Turkse vrouwen te maken met huiselijk geweld en begint ook het aantal gevallen van femicide schrikbarende vormen aan te nemen. De ruimte om je daartegen uit te spreken wordt echter zienderogen kleiner, zo ervaart Bozkurt aan den lijve in deze beklemmende film, waarin de zaken van Arzu en Kübra binnen de Turkse politieke context worden geplaatst. De vrijheid van meningsuiting komt steeds verder onder druk te staan, waardoor ook de mogelijkheden voor hen om hun recht te halen ernstig wordt beknot.