Femicide

BNNVARA

Elke acht dagen wordt er een Nederlandse vrouw vermoord. In meer dan de helft van de gevallen gaat het om een man die ‘zijn’ vrouw doodt. Femicide (52 min.). Dit zijn de verhalen van enkele achterblijvers. Noem het vooral géén familiedrama, zegt één van hen, Nasrin Khoshkalems dochter Asri Kalhori, in deze interviewfilm van Roxanne Herder en Eva Strating. ‘Één persoon kiest ervoor om de ander te vermoorden’, zegt ze. ‘Dat is geen drama. Dat doe je niet met zijn tweeën. Dat doet één persoon!’

Stapsgewijs nemen de nabestaanden van Nasrin (1964-2018) en Nadine Beemsterboer (1986-2006), Eva Veerman (1992-2021) en Gea Godwaldt (1972-2020) door hoe de relatie die hun dierbaren het leven heeft gekost ooit (heel gewoon) is begonnen, zich vervolgens heeft ontwikkeld en uiteindelijk tot een dramatische ontknoping is gekomen. En hoe dit henzelf voor de rest van hun leven heeft getekend.

Stuk voor stuk hebben ze zich moeten buigen over de vraag of zij de tragedie misschien hadden kunnen voorkomen. Achteraf zijn de signalen dat er iets mis was vaak gemakkelijk te herkennen, maar waarom zag (vrijwel) niemand op het moment zelf de ernst van de situatie? En dan is er nog de woede, tegenover de man die ooit de partner van hun kind, zus of moeder was en die ook voor hen gewoon als familie voelde.

‘Als ik kom te overlijden op mijn oude dag, dan gaat er een bijl mee in mijn kist’, zegt Johan Veerman bijvoorbeeld ferm, als reactie op een boodschap die de moordenaar van zijn dochter Eva achterliet: we zien elkaar in de hemel. Gea Godwaldts zus Barbara kan zich dan weer boos maken over ‘victim blaming’. Mensen die vragen waarom haar zus niet gewoon wegging bij die vent. ‘Dit kan echt iedereen overkomen’, benadrukt ze.

Herder en Strating ondersteunen de tragische verhalen van de nabestaanden met beelden van het interieur van een onbestemd huis, dat zomaar een plaats delict zou kunnen zijn, en foto’s en filmpjes van de slachtoffers zelf, soms van vlak voor hun dood. Ze geven het geheel bovendien een stemmige ondertoon met de – overigens al wel erg vaak gebruikte – pianomuziek uit de Amerikaanse dramaserie The Leftovers.

Zo onderstrepen ze dat femicide een (on)menselijke tragedie is en blijft, waarover in de afgelopen jaren alles al eens is gezegd en die op de één of andere manier toch totaal onbegrijpelijk blijft.

Follow Me

Afgelopen week stak Memphis, die overigens ook heel aardig kan voetballen, en plein publique een dikke sigaar op omdat zijn Instagram-account inmiddels vijf miljoen volgers heeft. Depay, die de voorkeur geeft aan zijn voor/merknaam ‘Memphis’, geldt tegenwoordig niet alleen als begaafde spits. Hij is net zo goed ‘influencer’. Wat dat ook moge zijn.

In Follow Me (86 min.) duikt Asri Bendacha uit Dubai in de wereld van Instagram, Facebook, Snapchat en YouTube. Asri wil ook ‘beïnvloeder’ worden, zegt hij. Zijn startpositie is echter belabberd: op de kop af nul volgers. Want daar draait het allemaal om in de wereld van de sociale media. Niet: wie ben je, wat kun je of waar sta je voor? Maar: hoeveel likes en volgers heb je?

Bendacha spreekt met diverse influencers, met name uit het Midden-Oosten. In hoeverre voelen ze zich verantwoordelijk voor hun posts en volgers? Of laten ze zichzelf zonder al te veel nadenken reduceren tot wandelende reclamezuil? Zoals DJ Khaled die onder de douche laat zien met welke zeep hij zichzelf wast. ‘Alles is zo echt aan hem’, zegt de bevriende radiomaker DJ Nasty niettemin met een stalen gezicht tegen Bendacha. ‘Mensen houden daarvan. Het is authentiek.’

Over ‘authenticiteit’ gesproken: sommigen Instagrammers hebben last van ernstige ‘influenza’ en kopen volgers: echte (levende mensen, die op je posts gaan reageren) of volledig verzonnen volgers (de zogenaamde bots). Als een vleesgeworden avatar werpt ook Bendacha zichzelf in de strijd om de aandacht – al wordt dat nooit helemaal geloofwaardig en soms ronduit krampachtig. In Los Angeles vraagt hij bijvoorbeeld aan willekeurige mensen of ze weten waar Selena Gomez woont, de beroemdheid met de meeste Instagram-volgers. Zij zou hem aan een grotere achterban kunnen helpen.

En natuurlijk probeert Asri Bendacha z’n populaire interviewkandidaten ook voor zijn eigen karretje te spannen. Of ze hem alstjeblieft kunnen gaan volgen en een oproepje willen doen aan hun volgers. Zodat hun netwerk het zijne wordt. Uiteindelijk geldt echter voor zowel Follow Me als voor de maker ervan, die tot dusver is blijven steken op een (blijkbaar) treurig aantal van 5000 volgers: in tegenstelling tot Memphis schoppen ze niet echt een deuk in een pakje boter.

En alsof de Duivel ermee speelt – en in het geval van Instagram zou dat best toepasselijk zijn – verscheen er vorige week nóg een documentaire getiteld Follow Me. Met een hashtag ervoor ditmaal. #followme (49 min.) dus.

De Nederlander Nicolaas Veul verbaast zich over de schijn van ‘Insta’, het kopen van nepvolgers en Instagram als stiekeme winkeletalage. Een interessante televisiedocu over de uitwassen van de social media-cultuur, die zijn naamgenoot uit Dubai eigenlijk moeiteloos overvleugelt.

De Nederlandse documentaire #followme is hier te bekijken.