Helmut Boeijen mens en maatschappij, verkeer

Trappen

KRO-NCRV

Je zou bij deze film bijna een Simon Carmiggelt-achtige voice-over verzinnen: ‘Zie ze gaan, die dappere Amsterdammers. Het is hard werken op dat stalen ros. Stampen, manoeuvreren en versnellen. Strijdend om een plek. In een stad die nooit stil wil staan, maar soms noodgedwongen halt moet houden.’

Met heel veel goede wil zou je Trappen (46 min.) kunnen zien als een moderne variant op Bert Haanstra’s legendarische documentaire Alleman. De film van Wilko Bello, die eerder de stad doorkruiste op zijn skates voor Wheels Of Fortune, lijkt soms een uitgesponnen versie van Haanstra’s kijk op een overvol strand in het Nederland van begin jaren zestig.

De film is al acht minuten onderweg, en een tamelijk zwaar aangezette begin-voiceover en fietsbeelden in alle soorten en maten verder, als er voor het eerst iemand aan het woord komt: een deskundige die zich erover verbaast dat er fietsen worden weggesleept, terwijl in de officiële stalling nog volop ruimte blijkt te zijn (en even verderop een parkeergarage leeg staat te staan).

Dat somt Trappen wel aardig op: veel clipachtige sequenties van fietsdrukte, inclusief de bijbehorende stress, asociale acties en (bijna) ongelukken. Hier en daar aangevuld met duiding door mobiliteitsexperts. Maar of dat voldoende is voor een aansprekende documentaire (die ook interessant is voor mensen van buiten de hoofdstad)?

Carmiggelt zou er waarschijnlijk wel raad mee hebben geweten: ‘De fiets, het handzame bakbeest van de gewone mensch. Langzaam maar zeker verdrijft hij de auto uit zijn natuurlijke biotoop. De fiets, hij laat zich nooit klein krijgen. In weer en wind doet hij zelfs vermetele pogingen om ook die doldrieste scooter aan de kant te zetten.’ Of zoiets…
Helmut Boeijen arbeid, economie, verkeer

Taxibotsing


In zijn debuutfilm Roger And Me ging Amerika’s bekendste documentairemaker Michael Moore ooit een filmlang op zoek naar de CEO van General Motors, Roger Smith. Met het sluiten van de plaatselijke fabriek zou die verantwoordelijk zijn geweest voor massawerkeloosheid in Moores geboortestad Flint, Michigan.

In de documentaire Taxibotsing (55 min.) kiest good old Frans Bromet, die op 73-jarige leeftijd liefst elke dag nog gaat filmen, een vergelijkbare insteek. Hij probeert de baas van Über, de Nemesis van de gemiddelde taxichauffeur, te spreken te krijgen. En als dat op niets uitloopt, haalt Bromet alles uit de kast om een interview te regelen met de Nederlandse vertegenwoordiger van de ambitieuze Amerikaanse startup.

De uitkomst laat zich raden en is exemplarisch voor de manier waarop Über de Nederlandse vervoersmarkt probeert te penetreren; met veel slagkracht en weinig zin om zich te verantwoorden. En dus stapt Frans Bromet, die eerder dit jaar een Ere-Nipkowschijf kreeg voor zijn omvangrijke oeuvre, in de auto bij zowel reguliere taxichauffeurs als een Überrijder.

Gezamenlijk vertellen zij, vanachter het stuur natuurlijk, het verhaal van de hoofdstedelijke taxiwereld, waar het er soms stevig aan toe kan gaan. Kleine zelfstandigen stellen zich te weer tegenover een grote gezichtsloze vijand, die zelf overigens ook weer kleine zelfstandigen aan het werk zet.

Volgens NRC-journalist Wouter van Noort wil Über de Facebook- of Google van het vervoer in steden worden. Bromet vraagt zich in deze oerdegelijke film af of het bedrijf, in navolging van bijvoorbeeld Airbnb, voor illegale broodroof of gewoon gezonde concurrentie zorgt.
Helmut Boeijen dood, verkeer

In Een Klap

KRO-NCRV

Afgelopen week werd bekend dat Frans Bromet een Ere-Nipkowschijf krijgt voor zijn bijzonder omvangrijke oeuvre. Sinds jaar en dag trekt de inmiddels 72-jarige filmer als een soort eenmansleger het land door, op zoek naar de verhalen van veelal ‘gewone Nederlanders’.

Bromets werk is divers (van de fameuze docuserie Buren tot De Film Die Nooit Afkwam, een documentaire over een Holocaust-overlever die 4 mei jongstleden werd uitgezonden), maar altijd herkenbaar door zijn geheel eigen tone of voice. Letterlijk: die zeurende stem, die rücksichtslos vragen blijft stellen. En figuurlijk: dat enorme gevoel voor waar het verhaal zit, daar waar het wringt, en het vermogen om dat er dan ook ter plekke uit te halen.

De interviewstijl van Frans Bromet, die vaak gewoon de laatste woorden van zijn gesprekspartners herhaalt, is zelfs een begrip geworden (zie ook onderstaand fragment uit De Grens Van Frans Bromet, een film over de man zelf).

In de ontroerende documentaire In Een Klap (54 min.) uit 2015 spreekt Frans Bromet met mensen die betrokken waren bij een dodelijk ongeval en die daar nog dagelijks last van hebben. In een onbewaakt ogenblik kreeg hun leven ineens een geheel ander karakter.