Tijdens het bekijken van een televisiereportage over zijn verdiensten als laatste leider van de Sovjet-Unie sukkelt hij langzaam in slaap. Michail Gorbatsjov wordt vervolgens ruw gestoord door zijn koekoeksklok. Droomde hij misschien over glasnost en perestrojka, de begrippen die worden geassocieerd met de tijd waarin hij het communistische bewind democratiseerde – en, volgens critici, om zeep hielp? Of is hij in gedachten verdwenen naar de tijd dat zijn vrouw Raisa en hij nog onafscheidelijk waren?
Vitaly Mansky, die eerder met Putin’s Witnesses een film maakte over Gorbatsjovs opvolgers Boris Jeltsin en Vladimir Poetin, bezoekt de voormalige Sovjet-leider in het huis, vlakbij Moskou, dat hij voor de rest van zijn leven in bruikleen heeft gekregen van de staat. Hij leeft er alleen, omringd door enkele getrouwen. Een oude man inmiddels, die zich met een rollator door het huis beweegt. Al zijn kinderen en kleinkinderen zijn woonachtig in het buitenland. Sinds de dood van Raisa komen ze niet meer langs en is hij de zin in en van het leven kwijtgeraakt.
Gorbachev. Heaven (99 min.), de weerslag van wat hij zelf gekscherend ‘een dialoog met een weirdo’ noemt, laat zien dat in zijn broze, bijna negentigjarige lichaam nog altijd een scherpzinnige denker huist, die regelmatig een rookgordijn van woorden optrekt, zo nodig scherp of met de nodige (zelf)spot Mansky’s vragen over zijn (politieke) leven pareert en af en toe zelfs een gedicht reciteert of een zwaarmoedig lied aanheft. Een man met aanmerkelijk meer verleden dan toekomst, dat beseft hij zelf ook wel.
En in de rest van de wereld mag hij dan een held zijn, in eigen land is Gorbatsjov een omstreden oud-leider die nauwelijks waardering krijgt voor het feit dat hij nooit naar de wapens heeft gegrepen toen zijn eigen positie in gevaar kwam. Mansky wil weten hoe hij daar nu op terugkijkt en waarom het steeds maar niet wil lukken met de democratie in Rusland. Het verbale steekspel tussen de filmmaker en zijn hoofdpersoon – meestal mild en ironisch, een enkele keer venijnig – geeft sjeu aan deze kalme, bespiegelende film, die vooral in de smaak zal vallen bij degenen voor wie de Sovjet-Unie en het uiteenvallen daarvan nooit tot het grijze verleden gaan behoren.
De DocUpdate 