Helmut Boeijen seksualiteit, seksueel geweld

Lucky Boy

EO

‘Jeezus, je gaat toch niet zeggen: ik wil dit niet’, probeert Calvin het sentiment te verwoorden, waarmee hij regelmatig, al is het alleen in zijn eigen hoofd, krijgt te maken. ‘Je bent toch geen watje, je gaat toch neuken, man. Kom nou!’

In de ogen van de buitenwacht moeten mannen zoals Calvin en de vier andere geïnterviewden in deze korte docu van Roshan Nejal niet zeuren. Ze kunnen zomaar seks hebben met een vrouw. Dan ben je toch een Lucky Boy (27 min.)? Alleen hadden deze jonge mannen op dat moment helemaal behoefte aan geen seks. Dat wilden, konden of durfden ze echter niet te zeggen.

Via hun gesprekspartner Nejal spreken ze zich alsnog uit, recht in de camera. Hij vraagt onbevreesd, maar respectvol, door als zij moeite hebben om de juiste woorden te vinden of die over hun lippen te laten komen. Want als je geen seks wilt, ben je dan eigenlijk wel een echte man? En spreek je überhaupt wel eens, met andere mannen, oprecht en eerlijk over seks?

Het is duidelijk een delicaat onderwerp voor deze vijf mannen – en, ben ik zo vrij, alle andere Nederlandse mannen. Schaamte speelt zonder enige twijfel een rol. Ook dat het hen, als man, is overkomen. Zoiets gebeurt in wezen toch alleen met vrouwen? Tegelijkertijd kampen zij met soortgelijke gevoelens als het ‘zwakke’ geslacht: hebben ze ’t er zelf niet naar gemaakt?

En schuldgevoelens over erecties en orgasmes. De mannen lijken het sowieso lastig te vinden om zichzelf als slachtoffer te zien. ‘Dan denk ik gelijk dat een ander de dader moet zijn’, vertelt Marco, die ooit zijn testosterongehalte liet meten om te kijken of er toch niet iets mis was. ‘Ik zie degenen met wie ik seks heb gehad of seksuele handelingen heb uitgevoerd zeker niet als daders.’

Ze weigeren alle vijf om met een beschuldigende vinger te wijzen. Of het moet naar henzelf zijn: waarom heb jij, een jonge en gezonde kerel, die situatie niet gewoon voorkomen – of beter nog: ervan genoten? Daarmee wordt deze sensitieve en genuanceerde interviewfilm een soort zelfonderzoek van/door de moderne man, die van kwetsbaarheid zijn kracht maakt.

Al kunnen onverbeterlijke lucky boys er evengoed een identiteitscrisis in zien van diezelfde hedendaagse man, die als een gekortwiekte Samson door het leven moet.

Helmut Boeijen dood, therapie

Deepfake Therapy

KRO-NCRV

Gespannen zitten ze te wachten voor het computerscherm. Op een teken van leven. Als ze de koptelefoon hebben opgezet, ontstaat er direct contact. ‘Hee’, zegt een vrouw, met een gezicht dat ineens helemaal straalt. ‘Hee meis’, kan een man zijn ogen bijna niet geloven. ‘Dat is apart.’ Een andere vrouw blijft simpelweg gelukzalig grinniken: ‘Hallo!’

Tegenover hen heeft hun overleden partner plaatsgenomen. Ze kunnen er zelfs gewoon mee praten. En dat werkt zichtbaar als balsem op de ziel. De gesprekken zijn onderdeel van Deepfake Therapy (24 min.). Met behulp van moderne techniek, waarbij beelden van hun gestorven geliefde tot leven worden gewekt, ondergaan ze een experimentele vorm van rouwtherapie.

Het is een ongelooflijk intiem beeld: van mensen die, tegen beter weten in, opgaan in een gefingeerde ontmoeting met hun andere helft, waarin ze nog eenmaal alles kunnen zeggen. Deze personen op het scherm houdt regisseur Roshan Nejal, die met deze observerende docu afstudeerde aan de Filmacademie, overigens zorgvuldig uit beeld. Ze zijn ook niet te horen.

Voor kijkers zoals ik is dat een frustrerende keuze. Die willen, als een ware ramptoerist, met eigen ogen kunnen vaststellen hoe dat eruit ziet: een overledene die een extra leven krijgt. Tegelijkertijd is die keuze zeer goed verdedigbaar: het verhaal zit niet in de gimmick, maar in wat de deepfake-technologie teweegbrengt bij de nabestaanden die met dat beeldscherm communiceren.

‘Mensen zien wat ze willen zien en horen wat ze willen horen’, zegt rouwtherapeute Leoniek van der Maarel-Stordiau daarover tegen Ayesha de Groot. Die gaat de rol vertolken van Dalisay, de overleden dochter van Ron en Patricia de Boer. Leoniek spoort haar om tijdens het gesprek vooral veel te lachen. De reden is eenvoudig: ‘Wat gebeurt er als je jouw kind weer ziet lachen?’

En dat is een fascinerend tafereel. En een mindfuck tegelijkertijd. Niet alleen voor de deelnemers aan het gesprek. Als kijker vraag je je af: zou ik zelf ooit dat stemmetje in mijn hoofd, dat ‘nep’, ‘wishful thinking’ of zelfs ‘volksverlakkerij’ roept, kunnen negeren? Of kun je zulke dingen alleen denken als je zelf nog nooit met een dergelijk verlies bent geconfronteerd?

Dit experiment met Deepfake Therapy doet in elk geval vermoeden dat deze therapievorm heilzaam zou kunnen werken voor mensen die vastlopen in hun rouw. Zoals de moderne mens ook praatjes maakt met een zorgrobot, cyberseks heeft of opdrachten geeft aan een virtuele assistent. Al voelt dat voor buitenstaanders vaak soms nog wat onwennig.

Deepfake Therapy is hier te bekijken.