Sexual Healing

Tangerine Tree

‘Ik heb ineens een vrouwenlijf, zeg maar’, constateert Evelien als ze voor het eerst in jaren een beha gaat passen. Ze is zichtbaar blij met wat ze ziet. ‘Potverdikkie!’ zegt ze tegen haar persoonlijk begeleider, die haar ook nog zal meetronen naar een erotiekwinkel, op het spoor zet van een seksverzorger of gewoon eens goed in de spiegel laat kijken. Want dat, het kijken naar en accepteren van jezelf, is een voorwaarde voor een fijne beleving van je eigen lichaam.

Evelien ontdekt in Sexual Healing (55 min.) dat ze ‘meer is dan die handicap en dat spastische lijf’. Ze kent haar lichaam vooral als een kerker, waarbinnen ze gevangen zit. Of als een machinerie die voortdurend ondersteuning nodig heeft, in de vorm van dagelijkse zorg. ‘Het was niet de bedoeling dat ik in dit lijf zou zitten’, vertelt ze. Evelien werd te vroeg geboren. De eerste tien dagen van haar leven had ze volgens eigen zeggen zelfs niet eens een naam. Het lag immers niet in de lijn der verwachting dat ze zou blijven leven, maar zie daar: ruim een halve eeuw later is ze er nog en bovendien op zoek naar intimiteit en genegenheid.

Elsbeth Fraanje volgt de dappere vrouw tijdens een persoonlijke ontdekkingstocht naar hoe ze ook kan genieten van het lichaam dat haar al zoveel kopzorgen heeft opgeleverd. Haar ervaringen met seksualiteit zijn tot dusver beperkt gebleven en veelal negatief van aard. Om dit te veranderen, zal ze eerst anders naar zichzelf moeten leren kijken. Dat is een heel intiem proces, dat eerder om zelfrespect draait dan om lichamelijk genot. Al is ook dat laatste belangrijk. ‘Hoe ik me nu al, heel subtiel, anders voel in mijn eigen lijf’, constateert Evelien onderweg. ‘Ik vind het heel fijn om te ontdekken dat je niet dood bent vanonder, of zo.’

Sexual Healing belicht Eveliens ervaringen van héél dichtbij. Open, onomwonden, plastisch zelfs. En toch subtiel. Menselijk vooral. Met lange close-ups van het gezicht van haar hoofdpersoon, veelal gemaakt vanaf het blad van haar rolstoel, en een slim geconstrueerde monologue interieur, waarin Eveliens gedachten kriskras door haar hoofd lijken te schieten, slaagt Fraanje erin om de kwetsbare persoon binnen dat gemankeerde lijf te openen. Een vrouw die in deze fraaie, moedige en erg aangrijpende film hoopt dat ze, net als een Duitse lotgenoot bij wie ze haar licht heeft opgestoken, een ervaring gaat opdoen die ‘wunder-wunder-wunderschön’ is.

Snelwegkerk


Langs de ooit zo roemruchte Duitse Autobahn zit op een Raststätte, te midden van de Tankstelles en Rasthäuser, soms een Snelwegkerk (53 min.) verstopt. Het zijn toevluchtsoorden voor mensen die even een moment stilte en bezinning zoeken in onze wereld van voortdurend onderweg. Elsbeth Fraanje maakte er een subtiele film over, die tijdens het Nederlands Film Festival met het Gouden Kalf voor beste korte documentaire werd beloond.

‘Een mozaïekvertelling over mensen die op zoek gaan naar wat hen ten diepste beroert’, aldus de jury van dienst. ‘Aan de hand van diverse personages die elk met een ander motief de snelwegkerk bezoeken en openhartige teksten uit het Anliegenbuch wordt een beeld geschetst van de hedendaagse condition humaine.’ Waarvan acte.

Stapvoets portretteert Fraanje enkele ‘vaste klanten’ van een Autobahnkirche, zoals een Vlaamse vrouw die soms heel even weg kan bij haar ernstig zieke man, de vrachtwagenchauffeur die aan een knokpartij de bijnaam Zahnfee overhield en twee oudere vrouwen die samen een kapelletje schoonhouden en intussen stiekem gluren in het gastenboek.

Het is een ingetogen vertelling geworden, zonder grootse emoties of spannende ontwikkelingen. Snelwegkerk observeert vanaf een zekere afstand – en blijft daardoor ook wat op afstand. Een verstilde, omfloerste en soms droogkomische sfeertekening, waarin gewone mensen verbinding zoeken; met een hogere macht, met de mensen om hen heen of, gewoon, met zichzelf.