Helmut Boeijen dieren, functiebeperking, Nederlands Film Festival 2022, psychische problematiek

M’n Beessie En Ik

Halal

Het is even proppen, maar dan heeft Frans, vernoemd naar kunstenaar Francis Bacon, in de openingsscène van M’n Beessie En Ik (77 min.) dan toch echt z’n plekje achter in de gele stationwagen gevonden. Eenmaal thuis, als hij gezellig met ‘eigenaar’ Kim op de bank zit, krijgt hij een lekker stukje fruit toegestopt. Het varken is zes jaar geleden bij haar, en haar toenmalige partner, ingetrokken. ‘We zien hem echt als onze dikke maat’, zegt ze. En hij heeft met zijn vaste routines ook wel wat weg van ‘een autistisch jongetje’.

Frans is één van de opmerkelijke ‘huisdieren’ in deze tragikomische film van regisseur Johan Kramer (Keeper), waarin allerlei exotische exemplaren en hun baasje worden gepresenteerd: de Afrikaanse reuzenslak (Her Majesty) Nokia, kapper Vico’s coole sfinxen, influencerkat Zappa (met meer dan 100.000 volgers op Instagram), de zingende Titanic-hond Mikey van een kwetsbare tiener en Dog Dance-kampioen Kamatz en zijn menselijke danspartner Wollie. En, natuurlijk, de vreemdste diersoort van allemaal: de mensch.

De Beessies worden grondig gehumaniseerd. Ontdierlijkt ook. Of simpelweg ontvleest. En de mensen aan hun zijde respectvol geportretteerd. Want hoewel een buitenstaander bij de aanblik van de koppels een milde glimlach soms misschien nauwelijks kan onderdrukken, of zelfs even hardop moet lachen, probeert Kramer nooit te scoren ten koste van zijn personages. Hij beziet hen met compassie en begrip en maakt zo inzichtelijk welke rol deze partner, ouder of nakomeling in dierenvermomming speelt in hun leven.

M’n Beessie En Ik wordt daarmee een soort zusterfilm van Heddy Honigmanns Buddy, over de symbiotische relatie tussen hulphonden en hun baasje. Deze dieren openen de wereld van hun menselijke vrienden, zorgen ervoor dat zij zich geaccepteerd voelen en geven hen een gevoel van veiligheid. Johan Kramer registreert dit zeer gestileerd, met fraaie totalen en extreme close-ups, waarbij hij echt héél dicht op de vacht zit. Met bijzondere aandacht ook voor de dierlijke communicatie – het knorren, spinnen, kwispelen – waaruit de goede verstaander nog heel wat kan afleiden.

Tegen dat gevoel van volledige geborgenheid kan klaarblijkelijk weinig op. Zoals Wollie, die enige tijd geleden is gescheiden, het treffend uitdrukt: ‘Ik heb ooit een sleutelhanger gekocht. En die tekst vond ik zo mooi: Onvoorwaardelijke liefde, hoe ziet dat eruit? Voor mij heel eenvoudig: vier poten en een snuit.’

Helmut Boeijen dieren

Cat Stories

Hoe zou een Internationaal publiek naar deze film over Nederlanders en hun liefde voor katten kijken? Zouden ze daarin iets wezenlijks over onze volksaard vinden? De Spaanse filmmaakster Carmen Cobos woont al geruime tijd in Nederland en verbaast zich over het feit dat mensen hier massaal poezen als huisdier houden. In eigen land kende ze dat fenomeen helemaal niet. De kat was toch een buitendier?

In de documentaire Cat Stories (73 min.) onderzoekt ze als een soort antropoloog de kattenliefde van miljoenen Nederlanders. In dat kader biedt ze zichzelf ook aan als oppas, een keuze die wat gekunsteld aandoet en bovendien relatief weinig oplevert (of het moet een verdwenen kat zijn).

Via hun katten portretteert Cobos ook enkele baasjes, waaronder een gedreven fokster van Siamese katten. Met hen bezoekt ze het asiel, de dierenarts en kattenshows. Uit hun verhalen komt een vertrouwd beeld naar voren: het huisdier als trouwe metgezel in tijden van ziekte, eenzaamheid en verdriet, die menselijke eigenschappen wordt toegedicht en waar stevig om wordt gerouwd als het zelf afscheid van het leven moet nemen.

Sommige van die gesprekken voert Cobos in het Engels. Dat schept soms een zekere afstand en verhindert sommige hoofdpersonen om echt in hun ziel te laten kijken. Je zou ook kunnen zeggen: het versterkt de buitenstaandersblik van deze film, die in Nederlandse ogen wel heel erg gewoon blijft en weinig nieuws – of écht bijzonders – heeft te bieden. Maar wellicht zien vreemde ogen veel meer. Of juist iets heel anders.

Helmut Boeijen dieren

Dogs

Netflix

Als je honden vooral associeert met zenuwslopend gehijg en gekef, geen enkel genoegen beleeft aan een snuffelende snuit in je kruis en bij elke dampende drol op straat direct het baasje ter verantwoording zou willen roepen, dan heb je natuurlijk helemaal niets te zoeken bij een documentaireserie genaamd Dogs (306 min.). Fout!

Zeker tweemaal, tenminste. Want de eerste twee afleveringen van deze reeks van Glen Zipper en Amy Berg over de trouwe viervoeter zijn meer dan de moeite waard. Heidi Ewing, die doorgaans een docuduo vormt met Rachel Grady en met haar al toppers als Jesus Camp en One Of Us afleverde, nam het ontroerende eerste deel voor haar rekening, waarin het Amerikaanse meisje Corrine en haar familie wachten op een hulphond. Als ze om het dier te trainen een aanval in scène zet, komt het wel heel dichtbij voor het meisje met epilepsie. Via haar nieuwe metgezel ziet ze voor het eerst zichzelf.

Regisseur Amy Berg (Deliver Us From Evil, Bhutto en West Of Memphis) bekommerde zich zelf om episode 2. In Berlijn portretteert ze de Syrische asielzoeker Ayham. Toen hij twee jaar geleden zijn land ontvluchtte, is zijn hond Zeus achtergebleven bij z’n vriend Amer. Vanuit de Syrische hoofdstad Damascus stuurt die regelmatig filmpjes van de hond door. Zo houdt Aymar contact met zijn huisdier én zijn vroegere leven. En dan vindt de student via Facebook een stichting die dieren redt uit Syrië en wordt er een plan gesmeed om Zeus te laten ontsnappen naar Europa.

De andere afleveringen voelen minder urgent, maar zijn ook zeker kijkbaar. In numero drie staat de hond van een Italiaans familierestaurant centraal, terwijl in het volgende deel enkele hondentrimmers worden gevolgd die deelnemen aan een wedstrijd in Pasadena. Maar hebben ze in Amerika hetzelfde idee over wat ‘schattig’ is als in de rest van de wereld? De een-na-laatste aflevering portretteert een gigantische opvang van straathonden op een idyllische plek in Costa Rica, waar niet alleen het welzijn van de dieren centraal staat. Het slotdeel concentreert zich op een groep Amerikaanse hondenredders. Een New Yorks gezin hoopt er na het overlijden van hun troeteldier een nieuwe huisvriend te vinden.

Op het eerste oog lijken het misschien verhalen over honden, maar in werkelijkheid zijn het natuurlijk gewoon verhalen over mensen. Mensen die in hun dier een steun en toeverlaat, de vervulling van hun eigen idealen of ambities of een herinnering aan thuis hebben gevonden. Zelfs een onverlaat die thuis Het Anti-Hondenboek van Hans Dorrestijn in de kast heeft staan, heeft zich er prima mee vermaakt.