‘Laatst had ik van die nieuwe kindjes in de klas gekregen die uit Syrië komen’, vertelt een meisje van een jaar of tien thuis aan de familietafel, terwijl vader voor het hele gezin zelfgemaakte soep opschept. ‘Hoe heten de kindjes?’, wil moeder weten. ‘Anja en Saam, maar wij noemen ze altijd Aap en Schaap.’
‘Nou, da’s heel mooi’, reageert papa verheugd. ‘Als het rustig is, mogen ze weer terugkeren naar Syrië. Huppakee.’ Papa is Constant Kusters, sinds jaar en dag leider van de extreemrechtse splinterpartij de Nederlandse Volks-Unie. Hij is de hoofdpersoon van Ons Moederland (72 min.), een zinderende documentaire van Shamira Raphaëla. De film gaat echter beslist niet alleen over een dubieuze politicus en activist, die zegt te willen voorkomen dat blanken de indianen van Europa worden. Raphaëla zet de standpunten van Kusters af tegen de Nederlandse omgang met buitenlanders door de eeuwen heen.
De filmmaakster verbeeldt de vaderlandse cultuur bovendien met steeds terugkerende sequenties van een soort Madurodam-versie van Nederland. De onderliggende boodschap van al deze elementen is niet mis te verstaan: hij, de man die door de meesten van ons wordt beschouwd als een paria, is in werkelijkheid een logische afspiegeling van ons. Van wie wij zijn en wat we, blijkbaar, vinden. ‘Wij zijn op hetzelfde standpunt gebleven, maar de politiek ziet dat wij gelijk aan het krijgen zijn’, concludeert Kusters zelfvoldaan in het interview, waarmee Raphaëla de verschillende elementen in de film verbindt. ‘Dat is toch een win-win situatie.’
Méér dan een portret van de NVU-voorman, die waarschijnlijk/hopelijk altijd veroordeeld blijft tot de rafelranden van de vaderlandse politiek, is het lekker polemische Ons Moederland een onontkoombare film over het Nederland van nu, toen en, wie weet, straks. Die je instemmend begroet. Of waarmee je het hartgrondig oneens bent. Maar waarover je hoe dan ook een mening vormt.
Van zulke films kunnen er nooit genoeg gemaakt worden.
Deze documentaire is hier te bekijken.
De DocUpdate 