Helmut Boeijen echtscheiding, relaties

Breaking Up With The Joneses

Ursula Macfarlane

Negen jaar waren ze getrouwd. En nu zijn Lynne en Stephen Jones uit elkaar. Als filmmaakster Ursula Macfarlane in 2005 begint te filmen voor Breaking Up With The Joneses (75 min.), leven ze al zes maanden apart. Hij in het Zuid-Engelse Kent en zij met hun twee zoons Oliver (4) en Harvey (6) aan de andere kant van het Verenigd Koninkrijk, in haar geboortestad Edinburgh te Schotland. Lynne en Stephen hebben zich voorgenomen om er geen vechtscheiding van te maken.

Een hoog opgelopen, al dan niet door alcohol ingegeven, conflict van Lynne en haar moeder zet alle goede bedoelingen echter al snel bij het grofvuil. En daarmee verdwijnt ook zo’n beetje het enige waar ze het nog over eens zijn – dat ze hun kinderen koste wat het kost buiten hun conflict willen houden – naar de achtergrond. ‘Waarom kunnen deze mensen niet meer praten met elkaar?’ vraagt Macfarlane zich af, terwijl ze acht maanden lang aan beide zijden van de loopgravenoorlog meekijkt en probeert om geen partij te kiezen. Intussen hoopt ze ook te ontdekken waar het fout is gegaan tussen Lynne en Stephen, die ooit van elkaar moeten hebben gehouden.

Breaking Up With The Joneses (2006) legt akelig precies vast hoe en waar de ouders van Oliver en Harvey botsen met de gekwetste geliefden Lynne en Stephen. Ursula Macfarlane, die zelf pijnlijke herinneringen heeft aan hoe haar ouders van elkaar scheidden, schrikt er zelfs van hoe een ogenschijnlijk normaal ex-koppel, dat van plan was om in goede harmonie uit elkaar te gaan, gaandeweg verzeild raakt in niets minder dan ‘psychologische oorlogsvoering’. Wat ooit liefde moet zijn geweest is dan allang een schrijnende vorm van haat geworden, waarbij alle betrokkenen, de kinderen natuurlijk voorop, uiteindelijk verliezen.

Helmut Boeijen dementie, ouderen

Uit Elkaar

Janie (l) en Henk (r) / &Bromet

‘Maar ze is niet lastig, hoor!’ zegt Henk over zijn vrouw Janie, die even verderop een hapje zit te eten. ‘Is ze niet lastig?’ stelt Frans Bromet één van zijn kenmerkende herhaalvragen. ‘Nee hoor.’ Janie heeft intussen de camera ontdekt. Ze kijkt recht in Bromets lens. ‘Ze is gewoon lief nog’, zegt Henk na een ogenblik stilte. ‘Is ze nog lief, ja?’ Henk: ‘Ja, ze geeft me nog een schouderklopje als we gaan wandelen…’ Bromet: ‘Dus jullie huwelijk is nog steeds wel een echt huwelijk?’ ‘Ja hoor, in mijn ogen wel. Ik zou haar niet graag willen missen.’

In het tweeluik Uit Elkaar (100 min.) gaat de nestor onder de Nederlandse camerajournalisten/documentairemakers in gesprek met zes oudere echtparen en hun kinderen, die een weg proberen te vinden door het doolhof dat de ziekte Alzheimer rond hen heeft aangelegd. Het is een typische Bromet-film, gemaakt door Frans en zijn dochter Silvia, waarin de interviews leidend zijn en de cameravoering dienend. Zo vangen ze kleine gesprekjes en scènetjes die samen een veel groter verhaal vertellen. De aankleding is eenvoudig: wat foto’s en enkele riedeltjes stemmige muziek.

Dat is genoeg. Als geen ander weet Bromet toch weer de vinger op de zere plek te leggen. En ondanks dat hij zelf inmiddels ook een gevorderde leeftijd heeft bereikt, is hij zijn gevoel voor waar het op maatschappelijk vlak wringt nooit kwijtgeraakt. In dit geval: kunnen de dementerende en zijn/haar partner, die tegenwoordig als mantelzorger door het leven gaat, ook in de toekomst samen blijven wonen? Vroeger konden echtgenoten meeverhuizen naar het verzorgings- of verpleegtehuis. Tegenwoordig is dat niet meer mogelijk.

Het centrale dilemma, koste wat het kost samen thuis blijven of toch apart gaan wonen, wordt hier door de Bromets pregnant uitgeserveerd. Uit Elkaar is natuurlijk slechts een momentopname. De televisiefilm ontbeert bijvoorbeeld de longitudinale aanpak van de klassieke dementiefilm Vergeten van Ireen van Ditshuyzen, die echt over een langere periode (1991-1994) de onmogelijke dilemma’s van mensen in de herfst en winter van hun leven blootlegde. Deze Bromet-productie voegt daaraan echter wel een actueel element toe, dat iets wezenlijks zegt over de wereld waarin we met z’n allen leven.