Op 1 februari 2021 gaat het licht uit in Myanmar. Alweer. Met veel machtsvertoon nemen militairen de macht over in het Aziatische land, ook wel bekend als Birma. En dan is het gedaan met de vrijheid. Van doen, zijn en denken. De nieuwe machthebbers proberen het land bovendien hermetisch van de buitenwereld af te sluiten.
Net als in de korte documentaire Sad Film, een eerdere productie van het gezichtsloze Myanmar Film Collective die is uitgebracht door de Nederlandse documentaireproducent Zindoc, zijn alle hoofdpersonen van deze film geanonimiseerd. Al lijkt de oudere vrouw, die op straat luidkeels een konvooi met politieagenten aanspreekt, zich helemaal niet te bekommeren om het verhullen van haar identiteit. ‘Wij willen geen dictators’, roept ze hen meermaals toe. ‘Jullie worden door hen gebruikt. Wij hebben medelijden met jullie.’
Myanmar Diaries (70 min.) bestaat volledig uit clandestien gemaakt bewijsmateriaal tegen het regime, verzameld via mobiele telefoons en verdekt opgestelde (beveiligings)camera’s, dat stilletjes het land is uitgesmokkeld. Deze documentaire is daardoor te beschouwen als een soort opvolger voor Anders Østergaards klassieke documentaire Burma VJ: Reporting From A Closed Country (2008), waarmee een eerdere machtsgreep van het Birmese leger in beeld wordt gebracht en tevens aan de kaak gesteld.
De collageachtige film is echter niet louter een rechttoe-rechtaan aanklacht tegen de dictatuur met stiekem gefilmde arrestaties, lawaaiprotesten of stakingsacties van de Civil Disobedience Movement, maar probeert ook de psychologie van een onvrije samenleving te pakken te krijgen. Via unheimische poëtische beelden van plaatselijke filmmakers, zoals bijvoorbeeld van een man met een vuilniszak over het hoofd, die hem langzaam maar zeker de adem beneemt. Of via het tragische relaas van twee geliefden, die in hun relatie met allerlei complicaties te maken krijgen.
Myanmar Diaries bevat verder geen vaste of herkenbare hoofdpersonen. En ook de westerse filmmakers die van het aangeleverde materiaal uiteindelijk de film zelf samenstelden worden niet met name genoemd. Zij zijn solidair met hun collega’s, tien jonge (film)kunstenaars uit Myanmar, die met gevaar voor lijf en leden een camera ter hand hebben genomen.
De DocUpdate 